Ar cheart do na heagrais Ghaeilge a bheith buartha faoi rún Aire na Gaeltachta gearradh siar ar a líon? Is cosúil nach bhfuíl sé ar na bacáin, d’ainneoin a bhfuil ráite is cloiste againn. Fiosraíonn Breandán Delap an scéal.

Tháinig amhras ar Tony Birtill faoi fhoilseachán amháin ar stair na nGael i gceantar Learphoill i ndiaidh dó féin spéis ar leith a chur i stair na Gaeilge sa chathair sin. Ba léir dó nach raibh leagan amach beirt ollamh ag teacht lena chéile duth ná dath. Le cuidiú ó fhear amháin den bheirt, thosaigh sé ag tochailt níos doimhne le teacht ar an fhírinne.

Mhínigh scríbhneoir eile, Tony Birtill, ar BEO na míosa seo chuaigh thart, an dóigh ar leag tacsaí i Learpholl é. Tugann Breandán de Gallaí cuntas ina alt an mhí seo ar iompar roinnt den lucht tiomána i leith an rothaí ar bhóithre na hÉireann. Molann sé dúinn go léir a bheith níos cúramaí i mbliana i leith an duine eile sin a bhíos ag rothaíocht nó ag siúl.

Cén tslat tomhais geilleagair is féidir a leagan amach le tuairim éigin a thabhairt dúinn féin ar an aird a rachaimid agus ar an dóigh is fearr le treabhadh ann? Tuairt gheilleagair na Fionlainne níos lú ná scór blianta ó shin a tharraing aird Chiaráin. Ghlac téarnamh geilleagair na Fionlainne ceithre bliana sular tháinig borradh fúthu arís.

Cé chaill do chuid airgid anuraidh? Is scáfar a bhfuil roimh gach éinne i dtaca lena gcuid pingneacha a saothraíodh go crua in imeacht na mblianta a choinneáil slán i mbliana arís. Míníonn Maidhc Ó Cathail ar tharla trí scór bliain ó shin nuair a bhuail neamhrialtacht Sráid Wall dual na droinne ar an domhan clár. Ní tada é, is cosúil, dá bhfuil le tarlú go fóill, bíodh sé sin luath nó mall. An tAcht um Nuachóiriú Seirbhísí Airgeadais 1999 a thosaigh géarchéim na linne seo dar le Maidhc Ó Cathail.

Chaith Donncha Ó hÉallaithe, a vóta anuraidh in aghaidh glacadh le Conradh Lisbon. Céard a dhéanfaidh sé i mbliana 2009, nuair a bhéas sé ag vótáil don dara uair ar an gConradh céanna? Ar athraigh sé a intinn?

Balor bocht! Tá mearbhall air arís an mhí seo, a léitheoirí dílse, nó níl a fhios aige cé atá i mbun na liarlóige seo i láthair na huaire.

Meabhraíonn Bearnaí Ó Doibhlin eachtraí báis agus beatha dúinn as taobh na hIndinéise, eachtraí a d’fhág ábhar dóláis ag muintir na hAstráile. Chuaigh an gháir amach as an Astráil ar son phionóis an bhais i dtosach, ach tharla údar athmhachnaimh ar an scéal nuair a gabhadh naonúr Astrálach san Indinéis as coir eile.

Is iníon léinn as Coláiste na hOllscoile, Baile Atha Cliath í Katie Nic Aindréis. Tá sí ag caitheamh na bliana acadúla i Charlottesville, Virginia. Bhí sí ag coinneáil súile ar a comharsana i Charlottesville ó bhuail sí cos ar an talamh thall.

Coimhlint de chineál idir dhá cheann an oileáin, agus gangaid dá dheasca, a bhí sa chumarsáid tráchtála idir mhuintir an dá stat in Éirinn, a deir Robert McMillen. Moladh go ndéanfaí aonad geilleagair amháin den dá stát sna nóchaidí.

Léiríonn an chonspóid reatha faoi chaiteachas FÁS laigeacht i mboird stáit na tíre, dar le Breandán Delap. Tá géarghá le hiad a leasú dá bharr.

Bhí Ciarán Mac Aonghusa ag caint le daoine go leor sa Bhruiséil ar na mallaibh. Is cosúil go bhfuil brú mór ar an Taoiseach, Brian Cowen, plean cuimsitheach i dtaobh Chonradh Liospóin a chur os comhair an chéad chruinnithe eile den Chomhairle Eorpach. Ní hé amháin go bhfuil todhchaí an chonartha i gceist, ach tá todhchaí an Taoisigh féin i gceist, dar leis.

Chaith Maidhc Ó Cathail súil ghéar ar cheapachán Rahm Emanuel ina Cheann Foirne ar an Teach Bán i Washington agus ar an mbaint a bhí aige le teacht chun cinn Barack Obama le linn an toghcháin Uachtarántachta.

Bhí de mhíthapa ar Tony Birtill eolas a chur ar dhromchla an bhealaigh oíche amháin i Learpholl le gairid agus a theacht ar thuiscint níos cruinne faoi ghnóthaí tiomána sa chathair sin. Leag tacsaí é agus choinnigh air gan stad. Bíodh cead cainte ag fear caillte na himeartha mar sin.

Caitheann Donncha Ó hÉallaithe súil siar ar an damhsa ag Club na Féile le linn Oireachtas na Gaeilge i gCorcaigh agus ardaíonn sé an cheist: an bhfuil deireadh ag tíocht leis an gcéilí traidisiúnta?

Balor bocht! Tá mearbhall air arís an mhí seo, a léitheoirí dílse, i ndiaidh cháinaisnéis na míosa seo caite. Cuid de na ciorruithe a rinneadh, agus cuid de na hualaigh mhóra a leagadh, bhí siad barbartha agus fíochmhar. Is beag cainte a dhéanfar as seo amach ar dhíscire Ray McSharry nó ar ghairge Ritchie Ryan. Is é Brains Ó Leanacháin - Ó Léanacháin mo léan, agus a bhrúidiúlacht a bheidh i mbéal an phobail go deo na ndeor.

Tugann Bearnaí Ó Doibhlin cur síos ar ghné de truamhéile na staire, an bád bán a thug girsí is mná óga, amach as Teach na mBocht, anonn chun na hAstráile.

Teip cumarsáide a ba chúis leis an phracás a rinne an rialtas den chonspóid maidir le cártaí leighis do sheandaoine dar le Breandán Delap.

Easnamh i gcultúr na ceannaireachta airgeadais a d’fhág san fhaopach sinn deir Ciarán Mac Aonghusa linn.

Tá iniúchadh déanta ag Maidhc Ó Cathail ar scéal Iosrael agus ar ghné an tSíónachais ó cuireadh Stát Iosrael ar bun. Chaith sé súil ar chuid dá bhfuil ráite agus ar chuid dá bhfuil dearmadta roimh thoghchán na hUachtaránachta i Stáit Aontaithe Mheiriceá.

Theip ar Rialtas Harold Wilson (1964-1970) an deis a thapú chun Trioblóidí Thuaisceart Éireann a sheachaint, dúirt an Dr Kevin McNamara i léacht i Learpholl ar na mallaibh. Bhí Tony Birtill i láthair.

Tá 35 bliain caite ag Donncha Ó hÉallaithe, ag múineadh in Institiúid Teicneolaíochta Gaillimh agus Maigheo. Tá sé éirithe as le mí anuas. Ag tosnú san eagrán seo, beidh sé ag roinnt a chuid tuairimí le léitheoirí Beo faoi cúrsaí an tsaoil. An mhí seo, míníonn sé cén fáth a bhfuil sé i bhfábhar táillí Ollscoile a ghearradh ar mhic léinn tríú leibhéal !

Ba mháthair mhachnaimh do Phól Ó Muirí bás peata sa teach. An mhuc ghuine a shíothlaigh, d’fhág sé a lorg ar an chlann óg, rud a chuir an t-athair ar a mharana.

Tá mearbhall ar Bhalor: cén fáth a bhfuil an oiread sin long ag dul go toin poill i láthair na huaire? Caitheann sé a shúil ghéarchúiseach nimhe ar an fheiniméan seo.

Seift chliste ab ea é Sarah Palin a roghnú mar iarrthóir leasuachtaránachta an Pháirtí Phoblachtánaigh, dar le Brian Ó Broin, mar go rachaidh a cuid polaitíochta i bhfeidhm ar mhuintir na stát bocht tuaithe. Ach tá difríochtaí ollmhóra idir Alasca agus gach áit eile sna Stáit Aontaithe.

Bhí Protastúnaigh agus Caitlicigh araon ag ceiliúradh cultúr a chéile ag na [i]Proms[/i] a bhí ar siúl i mBéal Feirste le gairid. Dea-chomharthaí ab ea é, gan amhras, ach dar le Robert McMillen, níl an t-athmhuintearas céanna i gceist i ngach réimse de shaol an Tuaiscirt.

Tá daoine áirithe san Astráil ag gearán faoina laghad bonn a bhain an fhoireann náisiúnta sna Cluichí Oilimpeacha agus iad á rá gur chóir maoiniú sa bhreis a chur ar fáil do spóirt éilíteacha sa tír dá bharr. Tá Bearnaí Ó Doibhlin idir dhá chomhairle faoi sin, áfach.

Cothrom an ama seo dhá bhliain déag ó shin a seoladh an nuachtán seachtainiúil [i]Foinse[/i] agus Breandán Delap mar chéad eagarthóir air. Déanann sé anailís anois ar na hathruithe suntasacha atá beartaithe ag Foras na Gaeilge do na meáin chlóite Ghaeilge.

Agus an tír seo i gcuilithe géarchéime eacnamaíche, labhair Ciarán Mac Aonghusa leis an eacnamaí mór le rá, David McWilliams, faoi na fachtóirí ba chúis leis an mheathlú agus faoi na bealaí gur féidir leis an rialtas a chinntiú go dtiocfaidh an geilleagar aniar sa tréimhse atá romhainn.

Bhí cogadh gairid ar siúl sa tSeoirsia i rith an tsamhraidh, agus mar is iondúil, níor chuala muid ach leath an scéil sna meáin. Tá tuilleadh eolais ag Maidhc Ó Cathail faoin gcoimhlint seo agus faoin gcaidreamh casta idir Seoirisa, na Stáit Aontaithe agus Iosrael.