Tá an-dochar á dhéanamh don chomhshaol i nGleann Cholm Cille in iardheisceart Dhún na nGall, rud atá ag goilliúint go mór ar Tony Birtill.

Tá obair iontach ar siúl ag Irish Community Care Merseyside i measc na nÉireannach bocht i Learpholl agus iad siúd a bhfuil fadhbanna alcóil agus drugaí acu. Tuairisc ó Tony Birtill.

Chuir an cúpla lá a chaith Tony Birtill in King’s Cross i Londain an mhí seo caite ag smaoineamh é ar an tubaiste a tharla sa stáisiún traenach ansin i 1987.

Tá gaolta na ndaoine a maraíodh agus a gortaíodh i dtubaiste Hillsborough i 1989 fós ag cur brú ar na húdaráis chun fiosrúchán ceart a chur ar bun le teacht ar an fhírinne. Tuairisc ó Tony Birtill.

Faigheann na mílte bás i Learpholl agus i gceantair eile sa Bhreatain gach bliain mar gheall ar chaitheamh tobac ach táthar chun dul i ngleic leis an fhadhb sna blianta atá amach romhainn trí chosc a chur ar an tobac in áiteanna poiblí. Tuairisc ó Tony Birtill.

Tá grúpa ag tabhairt faoi shiúlóid sa Bhreatain Bheag an mhí seo a thabharfaidh iad ó shiombail amháin de chuid na saoirse go siombail eile. Féachann Tony Birtill ar stair cheann de na háiteanna atá i gceist, Frongoch.

Tá ionad nua oidhreachta tógtha i Learpholl i gcuimhne orthu siúd a thug aghaidh ar Learpholl aimsir an Ghorta Mhóir. Tuairisc ó Tony Birtill.

Chuir fógra a chonaic Tony Birtill i nuachtán áitiúil i Learpholl le gairid ag smaoineamh é ar John Lennon agus chomh tábhachtach is a bhí sé do bhunadh na hÉireann sa chathair.

Dealraíonn sé go mbeidh cosc ar an tobac sna tithe tábhairne agus in áiteanna eile poiblí in Éirinn go luath. Níl sé i gceist ag Rialtas na Breataine cosc den chineál céanna a chur i bhfeidhm, áfach, mar a mhíníonn Tony Birtill.

Tá logainmneacha leithinis Wirral, in aice le Learpholl, an-suimiúil, dar le Tony Birtill, de bhrí go bhfuil meascán den Ioruais, den Ghaeilge agus den Bhéarla le fáil iontu.

Ní raibh béim ar an Ghaeilge i bhFéile Learphoill i mbliana ach chas Tony Birtill le seanchara dá chuid a bhfuil Manainnis aige, agus d’inis seisean dó faoi staid na teanga sin.

Léiriú eile é an scéal bréagach faoin Tiarna Lucan a foilsíodh i nuachtán Sasanach an mhí seo caite ar an dóigh a mbíonn na meáin chumarsáide sásta neamhaird a thabhairt ar an fhírinne uaireanta ar mhaithe le brabús, dar le Tony Birtill.

Le linn dó a bheith ag obair ar chúrsa siúil sléibhe i nDún na nGall i gcaitheamh an tsamhraidh, chas Tony Birtill le ceathrar ban as an Iodáil a bhí an-tógtha leis an Ghaeilge agus leis an cheantar.

Is léiriú iad na heachtraí a tharla i Skelmersdale College le tamall anuas, dar le Tony Birtill, ar an dóigh a bhfuil bainisteoirí sna coláistí sa Bhreatain den tuairim gur féidir leo a rogha rud a dhéanamh, iarmhairt eile de chuid ré Thatcher agus Major.

Sheas Tony Birtill an fód i gcoinne an chiníochais sa choláiste ina bhfuil sé ag obair agus d’éirigh leis damáistí agus leithscéal poiblí a fháil.

Bhí fearg ar mhuintir na háite i mBolton le déanaí nuair a fuair siad amach go raibh teaghlach Johnny “Mad Dog” Adair ag cur fúthu sa cheantar i ngan a fhios dóibh. Agus ní hiad muintir Bolton an t-aon dream in iarthuaisceart Shasana atá míshásta leis na dílseoirí, mar a mhíníonn Tony Birtill.

Tá sé beagnach céad bliain ó cailleadh an scríbhneoir Éireannach Robert Noonan i Learpholl ach tá trácht go fóill air sa chathair sin, mar a mhíníonn Tony Birtill.

Tá cur síos ag Tony Birtill an mhí seo ar chuid de na heachtraí a bhain dó agus é ar chúrsa i sléibhte na hAlban.

Tá an tSlí Oidhreachta Éireannach i Learpholl mar chuimhneachán ar na céadta míle de mhuintir na hÉireann a tháinig i dtír sa chathair, go háirithe le linn bhlianta an Ghorta Mhóir. Tá Tony Birtill tar éis féachaint ar bhróisiúr nua atá á fhoilsiú an mhí seo ina dtugtear eolas faoin tslí oidhreachta seo.

Fuair cara le Tony Birtill, Brenda Wynne, bás trí lá i ndiaidh do ghadaithe í a ionsaí i lár na míosa seo caite.

Tá an chlaontacht i gcoinne na nÉireannach beo beathach i Sasana, fiú sa chóras oideachais, mar a fuair Tony Birtill amach ag tús mhí na Nollag.

Beidh na hÉireannaigh i Learpholl an-sásta go deo, dar le Tony Birtill, má cheaptar duine dá gcuid féin mar chomharba ar Mick McCarthy mar bhainisteoir ar fhoireann sacair na hÉireann. Measann sé nach mbeidh Éamonn Dunphy chomh sásta céanna, áfach.

Labhair Tony Birtill le beirt eaglaiseach a d’fhéach le sólás a chur ar fáil do ghaolta cuid íospartach an tsraithdhúnmharfóra Harold Shipman. Tá fonn ar dhuine acu, An tAthair Denis Maher as Tiobraid Árann, dul chun cainte le Shipman sa phríosún agus ceist a chur air céard a spreag é chun ainghnímh.

Léiríonn an tslí ar chaith na póilíní leo siúd a bhí i láthair ag cuimhneachán Jim Larkin i Learpholl an mhí seo caite gur beag athrú atá tagtha ar a ndearcadh i leith na nÉireannach, dar le Tony Birtill.

Tá eolas míchruinn a d’fhéadfadh daoine a chur i mbaol le fáil ar fhístéip a d’fhoilsigh dhá eagraíocht shléibhteoireachta sa Bhreatain. Chuir Tony Birtill seo ar a shúile do cheann de na heagraíochtaí ach bhí siad ar nós cuma liom faoin fhadhb, dar leis.

Loiteadh cuid de thaispeántas de chuid arm na Breataine i Learpholl cúpla uair le tamall anuas agus creidtear gur dílseoirí a rinne an damáiste. Cúlra an scéil ó Tony Birtill.

Bhí Conradh na Gaeilge gníomhach i Learpholl ag deireadh an ochtú haois déag agus thug lucht Gaeilge as Éirinn cuairt ar an chathair ó am go chéile, Pádraig Mac Piarais ina measc. Tuairisc ó Tony Birtill.

Tá baint ag Tony Birtill le hócaid a bheidh ar siúl i bhFrongoch na Breataine Bige ag deireadh na míosa seo nuair a nochtfar leacht i gcuimhne ar na príosúnaigh Éireannacha a chaith seal ansin roimh bhunú Shaorstát na hÉireann. In alt na míosa seo, tá cur síos aige ar stair roinnt de na daoine a bhí faoi ghlas ansin.

Tá na mílte tar éis an mhúinteoireacht a thréigean i Sasana de bharr brú agus drochphá. Tá an baol ann go dtarlóidh an rud céanna in Éirinn, dar le Tony Birtill.

Le roinnt blianta anuas tá maidhmeanna sneachta tar éis bás roinnt sléibhteoirí a thabhairt in Albain. Tuairisc ó Tony Birtill.