Tráchtann Donncha Ó hÉallaithe san alt seo ar Michael D. Higgins, an tUachtarán nuathofa, ón aithne a bhí aige ar an bhfear. Deir sé gur bua mór don tír, é a bheith roghnaithe as an seachtar a bhí ag seasamh.

Caitheann an tráchtaire Donncha Ó hÉallaithe súil ar thoghchán na huachtaránachta agus ar na hiarrthóirí atá le seasamh. Cuireann sé an cheist an bhféadfadh sé tarlú go mbeadh Uachtarán ar Éirinn, le linn comóradh Éirí Amach na Cásca, nach mbeadh in ann a chuid dualgaisí a chomhlíonadh trí Ghaeilge?

Creideann Donncha Ó hÉallaithe go bhfuil fiúntas ag baint le moltaí Ruairí Quinn i leith an chóras oideachais, go ndéanfaí leasú ar na scrúduithe agus go mbainfí níos mó usáid as meastúchán leanúnach déanta ag múinteoirí ar a gcuid scoláirí féin. Is ceist eile an mbeadh ceardchumainn na múinteoirí toilteanach na hathruithe a theastaíonn a chur i bhfeidhm?

Tá Caitlicigh stuama trína chéile faoin méid atá tagtha chun solais maidir leis na scéalta faoi shagairt ag baint mí-úsáide as leanaí lena mianta gnéis a shásamh agus le hiarrachtaí na Vatacáine an oilbhéim a cheilt. Tá réiteach simplí á mholadh ag Donncha Ó hÉallaithe dóibh: a ndílseacht mar Chríostaithe do Mhaigh Nuad agus don Róimh a scaoileadh uathu agus dul le Protastúnachas!

Tá sé fógartha ag Rialtas, nach mbeidh gá le toghchán as seo amach le hionadaithe ón bpobal a roghnú ar Bhord Údarás na Gaeltachta is go bhfágfar an cúram faoin gComhairle Chontae, duine a ainmniú ar bhord an Údaráis. Creideann Donncha Ó hÉallaithe gurb é seo an rogha is measa le guth a thabhairt do phobail na Gaeltachta ar Bhord an Údaráis.

Tá Donncha Ó hÉallaithe agus a chairde ag déanamh bealaigh ar an bhfarraige mhór ó thuaidh ach ní hí an aimsir is fearr atá feicthe acu ó d’fhágadar Gaillimh ina ndiaidh leis an Íoslainn a bhaint amach.

Caitheann Donncha Ó hÉallaithe súil ar Scéim Labhairt na Gaeilge, an scéim atá faoi bhagairt bhéal na tua an chéad bhliain eile. Deir sé nach rómhaith an tús é don Aire Stáit nua, Donncha Mag Fhionnghaile T.D.

Tar éis dhó breathnú ar an mír faoin dteideal ‘An Ghaeilge agus an Ghaeltacht’ atá i gClár an Chomhrialtais, tá 10 moladh le déanamh ag Donncha Ó hÉallaithe le cur os comhair Dinny Mc Ginley, an tAire Stáit ar a bhfuil cúramaí na Gaeilge is na Gaeltachta curtha.

Deir Donncha Ó hÉallaithe nach n-athróidh mórán de thoradh an olltoghcháin ag deireadh thiar thall agus go n-íocfaidh An Lucht Oibre as dul i gComhrialtas le Fine Gael.

Caitheann Donncha Ó hÉallaithe súil ar thoradh an olltoghcháin. Deir sé nach n-athróidh mórán ag deireadh thiar thall, má shocraíonn An Lucht Oibre dul i gComhrialtas le Fine Gael.

Anois go bhfuil sé socraithe go mbeidh olltoghchán ann, ceistíonn Donncha Ó hÉallaithe cé chomh dáiríre is atá an Lucht Oibre faoi Gilmore a bheith ina Thaoiseach ar an gcéad rialtas eile.

Litir oscailte atá seolta ag ár gcolúnaí Donncha Ó hÉallaithe chuig ceannaire Fhine Gael,Enda Kenny T.D. Léiríonn sé a imní sa litir faoin tionchar a d’fhéadfadh a bheith ag plean Fhine Gael, deireadh a chur le éigeantas na Gaeilge san Ardteist, cé go ndeir sé go n-aontaíonn sé leis an bpolasaí i bprionsabal!

Bhí Donncha Ó hÉallaithe ag coinneáil súil ar a raibh ar bun sa Dáil ar an 18 Samhain, an lá stairiúil ar ghlac an IMF ceannas ar dhúnghaois gheilleagair na tíre. Ní hamháin go raibh plé ar tíocht an IMF ach bhí díospóireacht chomh maith ar an Straitéis Fiche Bliain don Ghaeilge.

Bhí Donncha Ó hÉallaithe ag a chéad chluiche sacair i Sasana le gairid - cluiche sa Phríomhshraith idir Arsenal agus Manchester City. Chuir feabhas na himeartha agus díocas na coimhlinte gliondar air. Ardaíonn sé an cheist faoi cé chomh Sasanach is atá cluiche dúchais Shasana!

Léirigh pobalbhreith, a foilsíodh le gairid san Irish Times, gur mó tacaíocht Pháirtí an Lucht Oibre i measc an phobail ná mar atá ag aon pháirtí eile faoi láthair. An bhféadfadh níos mó votaí a bheith ag Éamonn Gilmore sa chéad Dáil eile ná ag aon pháirtí eile? Tá Donncha Ó hÉallaithe ag déanamh nach mbeidh, ach go bhféadfadh sé tarlú fós go mbeadh Éamonn Gilmore ina Thaoiseach ar an gcéad Rialtas eile, mura bhfaighidh Fine Gael réidh le Enda Kenny idir an dá linn.

Tús na míosa seo caite, tháinig moladh ó Frank Feighan T.D go mba cheart ‘Gaeltacht’ a dhéanamh de Chliara, oileán amach ó chósta Mhaigh Eo. Tá Donncha Ó hÉallaithe den tuairim go léiríonn a mholadh go bhfuil easpa buntuisceana ar urlabhraí nuacheapaithe Fhine Gael ar chúrsaí Gaeltachta agus go mba cheart do Enda Kenny fáil réidh leis mar urlabhraí a pháirtí ar chúrsaí Gaeltachta agus Gaeilge.

Bhí Donncha Ó hÉallaithe sách cáinteach faoin Dréacht Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge, a foilsíodh deireadh na bliana seo caite agus a mhol go ndéanfaí Údarás na Gaeilge d’Údarás na Gaeltachta. Caitheann sé súil san alt seo ar an tuarascáil a tháinig amach deireadh mí Iúil ón gComhchoiste Oireachtais. Céard is fiú na leasaithe atá molta sa tuarascáil faoin nGaeltacht, i bhfianaise ar tugadh le fios san athbhreithniú ar Chlár Caipitil an Rialtais: ní bheidh acmhainní feasta ag Údarás na Gaeltachta!

Cuimhníonn Donncha Ó hÉallaithe siar ar chorraíl na hardchathrach a lean Domhnach na Fola 1972. Maidir le Tuarascáil Saville, deir sé gur deacair a chreidiúnt, gur tharla sléacht Dhoire mar gheall nár chloigh oifigeach airm amháin le horduithe agus de dheasca saighdiúirí a bheith ag marú as a stuaim féin, rud a thugann Saville le fios.

Reáchtáileadh Pléaráca Chonamara don chéad uair sa bhliain 1991. Bhí baint ag Donncha Ó hÉallaithe lena eagrú. Tá sé á reáchtáil go bliantúil ó shin. Ag breathnú siar ar fhéile na bliana seo, deir sé go mba é an nuanós, seachas an sean-nós, a chuaigh i bhfeidhm air agus go bhfuil glúin nua tagtha chun cinn sa Ghaeltacht atá sásta an tóirse a choinneáil lasta.

Ní aontaíonn Donncha Ó hÉallaithe leo siúd a chreideann gur tubaiste a bhéas ann má chuirtear deireadh le Gaeilge éigeantach sa gcóras oideachais.

Ag caitheamh súil siar ar thréimhse Uí Chuív i gceannas ar chúrsaí Gaeltachta agus Gaeilge, tá Donncha Ó hÉallaithe den bharúil gur lig sé an deis amú, mar nach raibh sé de mhisneach aige dul i ngleic le fadhb bhunúsach na Gaeltachta, ceist na teorann.

Caitheann Donncha Ó hÉallaithe súil ar scéal Phádraig agus ar an bhFaoistin a scríobh sé agus é i mbun a mhisean in Éirinn.

Tá ‘fíricí’ agus fíricí sa saol, dar le Donncha Ó hÉallaithe, ach is fearr fanacht i dtaobh leis an daonáireamh le teacht ar an gcineál fírice atá ceart!

Agus é ag fágáil slán ag an gcéad deich mbliain den tríú mílaois, tá dóchas ag Donncha Ó hÉallaithe go bhfuil athruithe bunúsacha ar an mbealach in Éirinn agus go dtiocfaidh deireadh le ré ceannasaíochta an pháirtí pholaitíochta a choinnigh muintir na hÉireann faoi dhraíocht le fada.

Údarás na Gaeilge a dhéanamh de Údarás na Gaeltachta, atá beartaithe ag an rialtas de réir An Stráitéis Fiche Bliain don Ghaeilge. Céim mhór ar gcúl a bheadh ann, dar le Donncha Ó hÉallaithe.

Creideann Donncha Ó hÉallaithe go mba é leas na Gaeltachta, dá gcuirfí deireadh leis an Aireacht Gnóthaí Pobail, Tuaithe is Gaeltachta, mar go bhfuil teipithe ar Éamonn Ó Cuív agus ar an Aireacht sin, dul i ngleic leis an gceist achrannach: cá bhfuil an Ghaeltacht?

Caitheann Donncha Ó hÉallaithe a shúil ar an ngéarchéim gheilleagair ina bhfuil an tír, a tharla le barr sainte daoine, dar leis. Is é a mheas go dtiocfaidh athrú chun feabhais ar an leagan amach polaitíochta in Éirinn dá bharr.

Ceapann Donncha Ó hÉallaithe go mbeadh saol sóisialta na hÉireann níos boichte, ná mar atá, murach gur bunaíodh an Cumann Lúthchleas Gael i nDúrlas Éile 125 bliain ó shin agus nach mbeadh san iomáint ach cuimhní na seanbháireoirí.

Fuair Donncha Ó hÉallaithe an deis tamaillín gearr a chaitheamh ar Oileán Í an mhí seo caite, an t-oileán ar chósta thiar na hAlban, inar a bhunaigh Colm Cille a mhainistir beagnach 1,500 bliain ó shin. Chuaigh an áit i bhfeidhm go mór air.

Tá an t-eagrán deireanach den nuachtán Foinse ar na seilfeanna sna siopaí ar fud na tíre. Caitheann Donncha Ó hÉallaithe súil siar ar na nuachtáin Ghaeilge a tháinig agus a d’imigh. Molann sé go mba cheart iontaobhas a bhunú le tabhairt faoi nuachtán seachtainiúil Ghaeilge a fhoilsiú, leis an mbearna atá fágtha ag Foinse a líonadh.