Cartlann
gluais Gluais
EAGRÁN #1 · BEALTAINE 2001
Íomhá
AGALLAMH BEO
Éamonn Ó Dónaill

Tá sé ceithre bliana déag anois ó chuaigh Mairéad Ní Mhaonaigh agus Frankie Kennedy isteach sa stiúideo leis an albam ‘Altan’ a thaifeadadh. Réitigh siad chomh maith sin le beirt de na ceoltóirí a bhí ag seinm ar an albam, Ciarán Curran (bouzouki) agus Mark Kelly (giotár), gur chinn siad ar ghrúpa a bhunú leo agus Altan a thabhairt mar ainm air. Tá an domhan mór siúlta ag Mairéad agus ag an ghrúpa ó shin ach má tá sí ag éirí bréan den saol fuadrach seo, ní raibh sin le brath uirthi nuair a chuaigh mé chun cainte léi ag deireadh mhí an Aibreáin.

»»»
Íomhá
TEANGA AGUS CULTÚR/AN GHAELTACHT BHEO
Odi Ní Chéilleachair

Tabharfaidh Beo cuairt ar Ghaeltacht faoi leith gach mí. Sa chéad alt sa tsraith, déanann Odi Ní Chéilleachair cur síos ar a ceantar dúchais féin, An Rinn i bPort Láirge.

»»»
AR NA SAOLTA SEO/SCÉALTA ÓN ASTRÁIL
Dáithí Ó Colchúin

Níl dearmad déanta fós san Astráil ar dhuine de réabhlóidithe na hÉireann ag tús an ochtú haois déag. Tuairisc ó Dháithí Ó Colchúin.

»»»
AR NA SAOLTA SEO
Tony Birtill

An oibríonn laissez-faire faoin tuath? Sin an cheist atá á cur ag cuid mhór d’fheisirí Pháirtí an Lucht Oibre i Westminster agus iad ag smaoineamh ar rialtais Thatcher/Major, rialtais nach raibh trua ar bith acu do na mianadóirí guail ná don lucht oibre sna monarchana agus sna longchéartaí nuair a chaill siadsan a slí bheatha.

»»»
COMHFHREAGRAS

Más mian leat tuairim a chur in iúl faoi ábhar na hirise nó faoi aon eile, scríobh chugainn ag litreacha@beo.ie. Mura mian leat go gcuirfí do theachtaireacht i gcló, cuir na focail ‘Ná cuirtear i gcló’ roimh an teachtaireacht, le do thoil.

»»»
TEANGA AGUS CULTÚR/DÚSHRAITH NA GAEILGE
Mairéad Uí Dhomhnaill

Gach mí, ceisteoidh Beo duine as eagras de chuid na Gaeilge faoin obair atá á déanamh ag an eagras sin. An mhí seo: Mairéad Uí Dhomhnaill, Comhluadar.

»»»
Íomhá
CÚINNE NA nEALAÍON/AN RÓGAIRE DUBH
Antaine Ó Faracháin
Íomhá
THALL IS ABHUS/LAETHANTA SAOIRE
Roberta Stefan
Íomhá
CÚINNE NA nEALAÍON/PEANN AR PÁR
Cathal Ó Searcaigh
Íomhá
THALL IS ABHUS/AN ÁIT IS ANSA LIOM
Deirbhile Ní Churraighín

Sa tsraith seo, déanfaidh daoine atá i mbéal an phobail cur síos ar an áit nó ar na háiteanna is fearr liom in Éirinn nó thar lear. An mhí seo: Deirbhile Ní Churraighín, Oifigeach Ceannacháin TG4.

»»»
Íomhá
DIALANN IMEACHTAÍ

Rogha na Míosa

»»»
AR NA SAOLTA SEO/FACHTNA
Fachtna Ó Drisceoil

gné scanrúil den scéal is deireanaí faoi Thriail na nArm nach bhfuiltear tar éis aird cheart a thabhairt uirthi. Aontaíonn gach duine gur chuir an clár ‘Prime Time’ a rinne Michael Heney an mhí seo caite eolas fíorthábhachtach os comhair an phobail. Chruthaigh an fhianaise a chuir an clár i láthair go rabhthas tar éis ráiteas duine de na príomhfhinnéithe sa chéad triail a athrú. Tá sé soiléir don saol mór go n-ardaíonn sé seo ceisteanna tromchúiseacha.

»»»
Íomhá
Seosamh Watson

Is fada sráidbhailte na Gaeltachta ina gcrann taca ag teanga na Gaeilge. Anois, san aon léim amháin, tá caint agus nuacht na nGael i ndiaidh dul i mbéal pobail sráidbhaile eile, is é sin, ‘sráidbhaile an domhain’, mar is minic a thugtar air. Is fada taithí againn gurb iad pobail an Bhéarla agus teangacha domhanda eile amháin a bhíonn ag caint lena chéile trína leithéidí d’ollmheáin fhíse agus leictreonacha ach, le blianta beaga anuas, is suntasach mar atá fáil na mionteangacha ar acmhainní an idirlín imithe i méid agus anois tá an meáisín míorúilteach céanna i ndiaidh sinne, Gaeilgeoirí, a chur faoina chomaoin arís.

»»»
Íomhá
CÚINNE NA nEALAÍON
Ciara Nic Gabhann

Tháinig an haitéir Philip Treacy ar ais go hÉirinn le bheith i láthair ag oscailt a thaispeántais nua ‘Unlikely Sculpture: Hatforms’ in Áras Nua-Ealaíne na hÉireann i mBaile Átha Cliath ag tús mhí Aibreáin. Tá clú agus cáil idirnáisiúnta ar Treacy mar dhearthóir hataí a oibríonn le couturiers atá go mór i mbéal an phobail, leithéidí Karl Lagerfield, Helmut Lang, Alexander McQueen agus Theirry Mugler.

»»»
AR NA SAOLTA SEO/LITIR AS BÉAL FEIRSTE
Liz Curtis

Cad é mar atá sibh? Is mise Liz agus tá mé i mo chónaí i dTuaisceart Bhéal Feirste. Is as Londain mé agus tháinig mé anseo beagnach sé bliana ó shin.

»»»
TEANGA AGUS CULTÚR/AN GHAEILGE I gCÉIN
Will Kenny

Cé go bhfuil mé i mo chónaí níos mó ná 3,600 míle ó Ghaeltachtaí na hÉireann, bíonn seans agam chuile sheachtain Gaeilge a labhairt. Tá cúpla grúpa Gaeilgeoirí anseo in Minneapolis St. Paul, Minnesota, iad beag ach an-dáirire faoin teanga.

»»»
Íomhá
GNÓ AGUS TEICNEOLAÍOCHT
Diarmaid Mac Mathúna
CÚINNE NA nEALAÍON/PEANN AR PÁR
Micheál Ó Conghaile

Sliocht as novella le Micheál Ó Conghaile, údar agus foilsitheoir, a bheidh á fhoilsiú san fhómhar.

»»»
Íomhá
AR NA SAOLTA SEO
Robert McMillen

Den chéad uair riamh, mhol an SDLP agus Sinn Féin i mbliana do náisiúnaithe an tuaiscirt na foirmeacha daonáirimh a líonadh. Dá bharr seo, ní bheidh an míchruinneas céanna ag baint leis na torthaí is a bhí go dtí seo. Tuairisc ó Robert McMillen.

»»»
Íomhá
AR NA SAOLTA SEO/AN tSÚIL NIMHE LE BALOR
Balor

Caitheann Balor a shúil ar imeachtaí sa tír le tamall anuas.

»»»
GNÓ AGUS TEICNEOLAÍOCHT
Emer Ní Bhrádaigh

Bhí tráth ann sna seachtóidí nuair a bhí turasóirí Meiriceánacha (gléasta ar nós leipreacháin a déarfadh daoine míchineálta) go feiceálach ar fud na tíre. Anois is Tíogar mór Meiriceánach atá inár measc. Labhraíonn muid ar an Tíogar Ceilteach ach is é fírinne an scéil go bhfuil an Tíogar seo leath-Mheiriceánach. Tá geilleagar na tíre seo ag brath i bhfad níos mó ar mhargaí idirnáisiúnta ná mar atá geilleagar tíortha eile. Déanaimid 78% d’olltáirgeacht náisiúnta (GDP) na tíre a easpórtáil, agus 13% go Meiriceá féin - figiúr atá cúig huaire chomh mór leis an meánchéatadán don Aontas Eorpach. Agus thairis sin, tá 50% d’easpórtálaithe na tíre ag teacht ó chomhlachtaí Meiriceánacha. Ní thógann sé mórán ama cuid acu a ainmniú: Intel, Dell, Microsoft, Apple, Hewlett Packard, atá ag plé le cúrsaí ríomhaireachta.

»»»
TEANGA AGUS CULTÚR/TRIALLOM TIMPEALL
Seosamh Mac Muirí

‘Triallom timcheall na Fódla’ is teideal de dhuan cáiliúil a ransaím scaití d’fhonn teacht ar eolas sloinne nó logainm. Is deas nuair is féidir sloinne ar leith a lua le ceantar ar leith agus an snaidhmeadh sin a shíneadh siar breis is sé chéad bliain. ‘Tuilleadh feasa ar Éirinn óigh’ is ainm de dhuan eile a d’fhoilsigh DIAS in éineacht leis agus is é Giolla na Naomh Ó hUidhrín an té a cheap é.

»»»

© Oideas Gael, 2010. Cosc ar chóipeáil. Ní gá go mbeadh na tuairimí a nochtar i mBeo! ar aon dul le tuairimí na bhfoilsitheoirí. Suíomh cóirithe ag MBM. Úsáidtear grafaicí de chuid Fam Fam Fam agus Wikimedia Commons ar an láithreán seo.