Tugann na meáin in Éirinn neamhaird ar leabhair nua Ghaeilge de ghnáth ach tá an comhlacht Gaelchultúr chun tús a chur le comórtas ar a shuíomh nua, ClubLeabhar.com, chun dul i ngleic leis an fhadhb seo. Míníonn Stiúrthóir Oideachais an chomhlachta, Éamonn Ó Dónaill, cén dóigh ar féidir le daoine páirt a ghlacadh sa chomórtas.

Rinne Gaelchultúr tionscadal nua, ClubLeabhar.com, a sheoladh an mhí seo caite. Míníonn Stiúrthóir Oideachais an chomhlachta, Éamonn Ó Dónaill, cad é a spreag iad le thabhairt faoin obair seo.

Tá ag éirí chomh maith sin leis na ranganna Gaeilge atá á reáchtáil ag Gaelchultúr Teoranta i mBaile Átha Cliath agus i gCorcaigh le roinnt blianta anuas go bhfuil cinneadh déanta ag an chomhlacht cúrsaí a chur ar siúl ar fud na tíre an fómhar seo. Míníonn Stiúrthóir Oideachais Ghaelchultúir, Éamonn Ó Dónaill, cad iad na pleananna atá acu sna míonna atá romhainn.

Fuair Seán Ó Tiarnaigh bás in Staten Island, Nua-Eabhrac ar an 28 Bealtaine, bliain i ndiaidh dó obráid a bheith aige le siad urchóideach ina inchinn a scrios. Féachann Éamonn Ó Dónaill siar ar shaol an fhir seo a d’fhág a cheantar dúchais i Maigh Eo sna caogaidí agus ar éirigh leis oiread a bhaint amach le linn na mblianta fada a chaith sé i Meiriceá.

I mí an Aibreáin 1968 bhain an grúpa Emmet Spiceland, a raibh an ceoltóir Donal Lunny ar dhuine dá bhaill, uimhir a haon amach i gcairteacha na hÉireann leis an amhrán “Mary from Dungloe”. Tá cáil idirnáisiúnta bainte amach ag Lunny le daichead bliain anuas agus áirítear é ar dhuine de na ceoltóirí is tábhachtaí i gceol traidisiúnta na hÉireann san fhichiú haois. Labhair Éamonn Ó Dónaill leis le gairid faoina shaol sa cheol.

Ag deireadh na nóchaidí, bhí Carrie Crowley le feiceáil ar an teilifís an t-am go léir. D’éirigh sí as an obair theilifíse go tobann, áfach, agus is beag trácht a bhí uirthi ar feadh roinnt blianta. Tá sí ar ais ar na scáileáin anois, áfach, agus, mar a mhínigh sí d’Éamonn Ó Dónaill níos sásta ná mar a bhí riamh lena saol.

Chaith Liam Mac Con Iomaire cúig bliana dá shaol ag obair ar bheathaisnéis an fhonnadóra chlúitigh as Conamara, Seosamh Ó hÉanaí, agus tá toradh a chuid oibre le feiceáil anois sa leabhar Nár fhágha mé bás choíche, a foilsíodh le déanaí. Labhair Éamonn Ó Dónaill leis faoi scríobh an leabhair seo agus faoin obair eile a bhí ar siúl aige roimhe sin, mar oideachasóir agus mar iriseoir.

Déantar léirmheas sa cholún seo ar leabhair Ghaeilge agus Bhéarla, ag baint le réimsí éagsúla. An mhí seo: [i]Seosamh Mac Grianna: Míreanna Saoil[/i] (Cló Iar-Chonnachta), le Pól Ó Muirí. Léirmheas le hÉamonn Ó Dónaill.

Tugann Éamonn Ó Dónaill eolas mar gheall ar chúrsa nua iarchéime, MA sa Ghaeilge Fheidhmeach, atá á thairiscint ag Institiúid Teicneolaíochta Bhaile Átha Cliath, i gcomhar lena chomhlacht féin.

Nuair a thug Éamonn Ó Dónaill aghaidh ar Portland, Oregon an mhí seo caite chun freastal ar an chéad Lá Gaeilge sa taobh sin tíre bhí sé ag súil go mbeadh b’fhéidir scór i láthair, ach mheall an t-imeacht i bhfad ní ba mhó ná sin.

Ní raibh Maighread Ní Dhomhnaill ach ina cailín óg scoile nuair a ghlac sí páirt i dtaifeadadh albam Skara Brae i 1971, albam a áirítear ar cheann de na cinn is fearr a eisíodh i nGaeilge riamh, agus tá sí ag canadh léi ó shin i leith. Labhair sí le hÉamonn Ó Dónaill faoina cúlra ceoil, faoi bhás tragóideach a dearthár Mícheál anuraidh agus faoin ócáid mhór a bheas ar siúl i Vicar Street i mBaile Átha Cliath ar an 24 Bealtaine le saol Mhícheáil a cheiliúradh.

Tá beagnach caoga bliain caite ag an scoláire Michael Krauss ag plé le teangacha bundúchasacha Alasca agus ba é a bhunaigh an Alaska Native Language Center ag tús na seachtóidí. In ainneoin na hoibre sin go léir, áfach, níl sé dóchasach go mairfidh aon cheann den 20 teanga mhionlaigh atá á labhairt sa stát faoi láthair agus measann sé nach bhfuil cúis dóchais ag cainteoirí Gaeilge ach oiread maidir lena dteanga siúd. Labhair Éamonn Ó Dónaill leis an mhí seo caite faoi bhfuil i ndán do theangacha an domhain san aois seo, dar leis.

Tá Risteard Mac Gabhann, Uachtarán an Oireachtais 2006, gníomhach i saol na Gaeilge agus i gcúrsaí oideachais le blianta fada anois, ina chathair dhúchais, Doire, agus go náisiúnta. Labhair Éamonn Ó Dónaill leis faoina óige i nDoire, a chuid oibre i gcoláistí tríú leibhéal an tuaiscirt, agus na leabhair d’fhoghlaimeoirí Gaeilge atá foilsithe aige le tríocha bliain anuas.

Tá amhráin agus filíocht den chéad scoth ar albam nua John Spillane agus Louis de Paor agus is saothar tábhachtach é ó thaobh na Gaeilge chomh maith. Labhair Éamonn Ó Dónaill le Spillane le déanaí, roimh cheolchoirm dá chuid i mBaile Átha Cliath.

Beidh TG4 deich mbliana ar an aer oíche Shamhna. Labhair Éamonn Ó Dónaill le Leascheannasaí an stáisiúin, Pádhraic Ó Ciardha, faoin chéad deich mbliana sin, agus faoina shaol féin mar chléireach agus mar scoláire i dtús a shaoil agus sna meáin chumarsáide ina dhiaidh sin.

Ar an 8 Meán Fómhair anuraidh, seoladh an comhlacht Stillwater Productions le linn comhdhála a bhí ar siúl i gCaisleán Bhaile Átha Cliath. B’ainm nua é ach bhí aithne fhorleathan cheana féin ar dhuine de bhunaitheoirí an chomhlachta, Natasha Fennell, ó na blianta a bhí caite aici le Carr Communications, RTÉ agus Fianna Fáil. Labhair Éamonn Ó Dónaill léi faoina saol ag éirí aníos i gConamara, agus faoin obair atá ar siúl aici anois mar chomhairleoir saoil.

Beidh deireadh seachtaine Gaeilge á reáchtáil i San Francisco ag Nikki Ragsdale arís i mbliana. Labhair Éamonn Ó Donaill léi faoin obair atá ar siúl aici ar son na Gaeilge agus faoina dlúthdhiosca d’amhráin sean-nóis atá sí ag brath a sheoladh in Éirinn gan mhoill.

Tá Conradh na Gaeilge gníomhach i nGlaschú le blianta fada ach tá borradh úr faoin eagraíocht agus faoin Ghaeilge sa chathair faoi láthair, mar a fuair Éamonn Ó Dónaill amach agus é ag múineadh ar chúrsa deireadh seachtaine ansin an mhí seo caite.

Tá cáil bainte amach ag Muireann Nic Amhlaoibh le roinnt blianta anuas mar amhránaí agus ceoltóir leis an ghrúpa traidisiúnta Danú. Anois, áfach, agus sos fada á thógáil ag an ghrúpa, tá deis ag Muireann a halbam nua a phoibliú agus cur lena taithí. Labhair sí le hÉamonn Ó Dónaill faoin dúshlán nua ina saol.

Tá aithne ar Cholmán Ó Raghallaigh mar fhoilsitheoir agus mar údar leabhar páistí ach is fear é a bhfuil dua caite aige le go leor rudaí eile ina shaol chomh maith, mar a fuair Éamonn Ó Dónaill amach nuair a labhair sé leis le gairid.