THALL IS ABHUS
Tuige nach dtuigeann tú mé?!
Breandán de Gallaí Breandán de Gallaí

frustrachas an-mhór ag baint le bheith ag cleachtadh do chuid Fraincise sa Fhrainc, dar le Breandán de Gallaí.

Íomhá
Eitleán de chuid Ryanair ag Beauvais, "poll d'aerfort", dar le Breandán
Íomhá
Íomhá

Admhaím nach bhfuil mé rómhaith ag teangacha, ach tá na Francaigh ar an dream is measa a casadh orm riamh, ó thaobh teangacha de, agus mé ag plé le heachtrannaigh agus a dteangacha dúchais. Ní bhíonn mo chroí lán de ghrá nuair a thuirlingíonn an t-eitleán ar rúidbhealach gan dóigh mar Beauvais, agus poill eile d’aerfoirt de chuid Ryanair sa Fhrainc. Is cuma cén iarracht a dhéanann tú, ní thuigeann siad faic atá á rá agat – agus measaimse go mbíonn siad mar sin d’aon turas. Faoin am a fhaigheann tú a fhad le Páras – nó pé áit a raibh tú ag dúil le bheith nuair a chuir tú an ticéad in áirithe (agus ní mar a gcéanna an dá áit go minic) – is ar éigean a thabharfaidh fear an tacsaí leis sa charr thú, agus sin tar éis neamhiontas agus míthuiscint i dtosach, agus ina dhiaidh sin díospóireacht, troid, búiríl, stróiceadh mionnaí móra agus tarraingt gruaige.

Uair amháin bhí mé ag iarraidh dul ó Porte Maillot go Place de Belgique – chomh simplí sin. Ghlac sé a fhad ar fhear an tacsaí tuiscint cén áit a bhí á rá agam, agus ansin sa deireadh nuair a thuig sé, dúirt sé liom, “Ce n’est pas à Paris”! (Níl sin i bPáras!) Dá mbeinn ag caitheamh cloch ó bharr Concorde La Fayette, bhuailfeadh siad Place de Belgique! Dúirt sé sin cionn is nach bhfuil sé in “Arrondissement”. Dímhúinte, droch-dhearcadhbhí sé mar a bheadh déagóir millte ann. Shílfeá go raibh sé ag déanamh gair dom. Nach bhfeiceann siad go bhfuil conradh beag i gceist – duine a thabhairt ó A go B – agus nuair a bhíonn an conradh beag sin comhlíonta go mbíonn cead acu tú a robáil!

Nuair a bhím i siopa, nó in san óstán, bím i gcónaí ag iarraidh mo chuid Fraincise a chleachtadh, agus cé go mbíonn Béarla ag gach duine ar fhoireann an óstáin de ghnáth, tá sé deas a bheith múinte agus iarracht a dhéanamh a dteanga a úsáid. Nach bhfuil tú i dtír s’acusan?

Tá sé iontach an méid a thiteann amach nuair a iarraim “clef” (eochair) nó “cent onze” (céad a haon déag), mar shampla. Tig cuma neamhghnách ar a n-aghaidh nuair iarraim rud inteacht orthu. Cé mhéad rud difriúil a d’fhéadfadh a bheith á lorg ag mo mhacasamhail? Nach bhfuil mé i mo sheasamh os comhair duine nach bhfuil ach jab amháin aige – eochracha a thabhairt amach. Ag na hamanna seo bíonn oiread díomá orm nach bhfuil mé líofa, sa dóigh is go dtiocfadh liom an scéal a phlé. Ceist a chur orthu tuige a bhfuil siad chomh caillte? An falsacht atá ann? An bhfuil mo chuid cainte chomh briotach sin, chomh dothuigthe sin, nach dtig leo fiú tomhas cad é atá á rá agam. Cad é a mheasann siad atá de dhíobháil orm? Cad é faoin spéir a bheadh ó dhuine, agus é ina sheasamh in óstán os comhair cuntairceann a cuireadh ansin le duine a chur ar a chúl ag tabhairt amach eochracha! Agus bíonn an strainc seo curtha acu orthu féin. Bíonn cuma chomh fríd a chéile orthu; bíonn cuma orthu, chóir a bheith, go bhfuil siad i bpian, ag iarraidh oibriú amach cad é faoi Dhia atá á rá agat.

Tarlaíonn seo domsa an t-am ar fad. Agus cuid mhaith den am tarlaíonn sé nuair a bhím ag iarraidh rud inteacht a bhfuil uimhir i gceist leis. Uimhreacha! An chéad rud a fhoghlaimíonn tú nuair a bhíonn tú ag foghlaim teanga nua.

Nócha a seacht. Ninty-seven. Sieben und neunzig. Furasta! Ach “quatre vingt dix sept” sa Fhraincis! Tuige a gcaithfidh siad seanbhaile a dhéanamh de na huimhreacha?!

Ok, ceart go leor! Tá a fhios agam go bhfuil “seacht déag agus ceithre scór” le cloisteáil sa tír seo. Níl aon bhunús le mo phointe, mar sin. Tá mé sásta é a tharraingt siar ...

Ach mar sin féin, do dhream a bhíonn ag dréim le Fraincis fhoirfe ó achan duine eile, ar thug tú faoi deara riamh an chaint a bhíonn ag na Francaigh in Éirinn? Tá an tír seo lán eachtrannach, as achan chearn den domhan. Cluineann tú Polannaigh, Spáinnigh, Rúisigh, achan duine acu agus rian beag Gaelach ar a chuid Béarla. An th bog. Nó focail mar “grand” agus “a-t’all” caite isteach sa chaint acu. Ach na Francaigh – thiocfadh leo a bheith sa tír le tríocha bliain agus bíonn Béarla s’acu chomh “t’ickgo mbeadh sé chomh maith acu Fraincis a labhairt linn. Agus iad chomh “appy” a bheith ina gcónaí sa tír seo.

Bhuel, anois is mo sciolladh déanta agam, caithfidh mé a rá gur mhór an trua dá n-imeodh canúintí agus blasanna áitiúla ar fad, mar sin féin.

RSS FREAGRAÍ NA LÉITHEOIRÍ  

© Oideas Gael, 2010. Cosc ar chóipeáil. Ní gá go mbeadh na tuairimí a nochtar i mBeo! ar aon dul le tuairimí na bhfoilsitheoirí. Suíomh cóirithe ag MBM. Úsáidtear grafaicí de chuid Fam Fam Fam agus Wikimedia Commons ar an láithreán seo.