RANNÓG NA bhFOGHLAIMEOIRÍ/TAISCE FOCAL
Taisce Focal
Róise Ní Bhaoill, Róise Bhaoill, Gordon McCoy Gordon McCoy

Sa tsraith seo, cuireann Róise Bhaoill agus Gordon McCoy cora cainte agus focail i láthair atá le fáil sa Ghaeltacht ach nach mbeadh ar eolas ag mórán de lucht foghlamtha na Gaeilge. Díríonn siad ar théama faoi leith gach . An mhí seo: teach na faire, gnásanna ag baint leis an bhás.

Íomhá

raibh Kitty sásta leis an chuma a bhí ar an teach na faire. Bhí iomghaoth sa doras aici agus d’fhág sin idir pháipéar agus dhuilleogaí ina luí i mbéal an dorais. “A Derek, a chroí, an ndéanfá grá agus an rud atá cruinn thart faoin doras a ghlanadh suas. droch-chuma amach air,” arsa Kitty. raibh a raibh fán doras ag cur buartha ar Derek agus mheas nár cheart a bheith ina ábhar buartha ag duine ar bith a raibh fios gnaithe aige agus iad ag tarraingt ar theach faire. “Ach ina dhiaidh sin agus eile níl a dhath is iontaí an duine. Is dócha go mbeidh go leor anseo nach mbeidh ag cur bhuartha orthu ach a ngaosán,” ar seisean leis féin. Chuaigh amach cibé agus scuab leis, agus chruinnigh suas a raibh amuigh. Ar ndóighe saothar in aisce a bhí ann is cinnte go mbeadh chomh holc agus a bhí ariamh taobh istigh de dheich mbomaite. raibh fonn air a dhul i gcoinne a mháthar inniu thar ar bith eile. Bhí scaifte mór ag tarraingt ar an teach rud nárbh iontach i gceantar tuaithe mar seo. Bhí an nós ann ar fad a dhul ag tórraimheacha na gcomharsan sa pharóiste agus lean mac athar sa deasghnáth sin. Bheadh an teach dubh le daoine sula dtiocfadh an oíche. Bhí Myrtle bhocht ina luí thíos sa tseomra leapa cúil. Bhí an fhuinneaog foscailte agus bhí dhá choinneal ar thábla beag sa choirnéal. sásta a bhí na comharsanaigh nuair a chuaigh siad isteach agus cónair dhruidte a fheicéail ina suí rompu. Is cinnte nach raibh sin ag luí le gnás, ach bíodh sin mar atá, mhionnaigh siad di gur sin mar a bheadh níor mhian le Myrtle achan duine faoin spéir a bheith ag amharc isteach uirthi ag Orú, nach í atá cosúil léi féin”. Bhí ailse ar Myrtle le dhá bhliain anois agus ionach nach raibh imithe as aithne glan. Chrup isteach uirthi féin sna míonna deireanacha agus cha raibh pioc feola fágtha uirthi. Bean bhreá aclaí ab í Myrtle ach bhí deireadh sin goidte ag an ghalar bhradach agus in áit an bhláth a bhíodh i gcónaí ar a craiceann bhí imir mhífholláin bhuí. raibh clann ar Myrtle ach bhí dáimh i gcónaí aici le páistí Kitty. Agus bhí siad uilig cruinn thart uirthi anocht. Bhí Bríd bheag sa tseomra ó tháinig an corp agus fheicfeá an shúil ina ceann leis an chaoineadh. Bhí Damien ina sheasamh sa halla agus gan focal as. Bhí Méabh sa chistin agus í ag cur oird ar achan rud. “ thiocfadh leat na ceapairí sceite sin a thabhairt d’aon duine. Caith sa tine iad. Dhéanfaidh muid tuilleadh,” arsa Méabh. Moladh léi bhí a fhios ag gach duine suífeadh bomaite go ligfeadh le sruth agus nach mbeadh ceansú le déanamh uirthi. Bhí féin agus Myrtle iontach mór le chéile. Chrothnódh go millteanach í. Bhí na páistí níos óige ag dul thart ag dáileadh ceapairí agus ag doirteadh tae. Cibé nach raibh istigh bhí siad ag crochadh thart fán doras. “Bagair ar na páistí sin,” arsa Kitty. “Níl siad ach i lár an chosáin.” “Órú, lig daofa,” arsa Nuala. “Nach cuma.” “Leoga, is agat atá an ceart. Tabhair cead a gcinn daofa níl ann ach seal ár gcuarta,” arsa Kitty. Bhí an teach lán le seo agus bhí a raibh cruinn isteach ag inse a scéil féin faoi Myrtle. Tharraing scéal amháin scéal eile agus sula raibh an oíche istigh raibh corr alt saol nach raibh pléite. Is iomaí rud a chuala an oíche sin faoi Myrtle a chuir a sáith iontais ar Kitty agus ar go leor eile raibh cruinn. raibh le cluinstean achan raibh a fhios agat go ndearna seo’ siúd’”. Bhí mall agus bhí trom rompu amárach. Chuaigh Kitty thart ar theach an torráimh ar thóir a héillín féin. Nuair nach dtiocfadh léi a theacht ar Emer smaoinigh nach raibh acmhainn ar bith aici ar thórraimheacha ar scaiftí. Is dócha gur éalaigh cheana féin. Bhí doiligh tabhairt orthu a dhul a luí anois ach bheadh athrach scéil ann nuair a thiocfadh an mhaidin. Tháinig ar Damien ina sheasamh san áit ar fágadh é. Bhí a fhios ag Kitty go gcaoinfeadh uisce a chinn sula dtiocfadh an mhaidin. Bhí a fhios aici fosta gur sin go díreach an rud a dhéanfadh féin. “Bois cois,” arsa sise léi féin agus í ag tarraingt ar dhoras an tseomra. Róise Bhaoill agus Gordon McCoy ag obair le hIontaobhas ULTACH i mBéal Feirste.

RSS FREAGRAÍ NA LÉITHEOIRÍ  

© Oideas Gael, 2010. Cosc ar chóipeáil. Ní gá go mbeadh na tuairimí a nochtar i mBeo! ar aon dul le tuairimí na bhfoilsitheoirí. Suíomh cóirithe ag MBM. Úsáidtear grafaicí de chuid Fam Fam Fam agus Wikimedia Commons ar an láithreán seo.