American Hustle, le David O. Russell

Éist anseo leis an alt á léamh ag Caitríona Budhlaeir, Ionad na Gaeilge Labhartha, Coláiste na hOllscoile Corcaigh. Is ó Bhaile an Fheirtéaraigh, Co. Chiarraí í Caitríona.

Irving………………………Christian Bale
Sydney……………………Amy Adams
Agent DiMaso…………Bradley Cooper
Rosalyn………………….Jennifer Lawrence
Carmine Polito……….Jeremy Renner
Victor Tellegrio……….Robert de Niro

Ní minic a chuirtear scéinséir fán ár mbráid a shásaíonn lucht Cineplex agus Arthouse san aon tseáp amháin. Ba nós le Hitchcock a leithéid – Rear Window’ (1954), ‘Vertigo’ (1958), ‘North by Northwest’ (1959), agus ‘Psycho’ (1960). Chuirfinn ‘The Usual Suspects’, (1995), scannán camsheifte agus chuirfinn Bryan Singer san áireamh céanna freisin. Bíodh’s gur éirigh níos fearr leis mar shaothar ealaíne seachas mar ghléas mór díolta ticéad, is cosúil.

Ansin, ar an gcéad lá Eanáir 2014, tagann ‘American Hustle’ aniar aduaidh orainn. Ligtear ocsaigín na beatha isteach arís i scámhóga contrárthacha an dá shaghas scannán agus dhá phobal éagsúil Cineplex agus Arthouse.

’Sí Rosalyn (Jennifer Lawrence), bean Irving (Christian Bale) ‘the apostle of passive-aggressive karate’ - a chur síos siúd uirthi. Is faide cabhair Dé ná an doras don mbeirt sin, shílfeá. Ach is cuid de ghléas scaoilte an scéil an ‘bítear’ sin a shíltear a bheith fíor, nuair is minicí don fhírinne bréagriocht a chur uirthi féin ó am go chéile. Ní hionann i gcónaí an cófra is a lucht.

Stail Fir, Rachmasóir Groí

Ní deirim gur aon Hitchcock ná Haneke ná Kiarostami é David O. Russell, an té a cheap is a chum ‘American Hustle’. Ná ní haon Sorrentino, ná Almodóvar ach an oiread é. Ach is féidir a rá go bhfuil a léamh féin ar an saol aige, agus neart scileanna chun an léamh sin a shoilsiú.

Thiteas i ngrá le ‘American Hustle’ ón chéad amharc ina bhfuil Irving (Christian Bale) liobarnach sa ról seo agus maoile ar a bhaithis. Tá an ‘chíor-thairis’ á socrú aige! Nua-Eabhrach, 1978. Anois tá Duke Ellington ar an Hi-Fi ag cóisir tí Sydney (Amy Adams). Bean nach gcreideann a thuilleadh i ngaois sheanchaite a hinscne, an bhréagbhrionglóid thraidisiúnta – mair, a láir Mheiriceánaigh, agus gheobhair stail fir de rachmasóir groí.

Castar ar an gcóisir ansin uirthi fear a raibh luan áirithe leis, fear a bhí socair ann féin. Is mór ag an mbeirt acu Duke Ellington. An chéad splanc.

V/O Sydney –‘He was who he was – he didn’t care….’
V/O Irving (ag rince léi) ‘There’s a boldness to her dancing. But where would that take me? I was about to find out…..’

Fear é seo a bhfuil slabhra de Neachtlanna Tirime aige! Agus feisteas fairsing d’éadaí galánta i dtaisce aige, gan trácht ar ghúnaí faiseanta - stuif nár tháinig éinne ar ais chun iad a bhailiú. Is rómhaith a thuigeann sé gur biata iad siúd do bhean bhriste atá ‘ar an tarraingt’. Coiméadann sise ar théad é – rud a mhéadaíonn as cuimse an craos ann di

V/O eisean –‘She read Cosmopolitan, she was smart, she knew Duke Ellington….you feel that she understands what nobody else gets....I felt I could be myself……

Níl fhios aici fós go bhfuil bean agus páiste sa bhaile aige, ná gur camsheifteoir gairmiúil na mbréagshaothar ealaíne é. Tá Irving ag titim i ngrá le Sydney – cé a thógfadh sin air? Dhéanfadh sí biata blasta dá chuid cliantaí, ach í a thabhairt isteach i rún na ceirde leis. N’fheadair dó, áfach, an gcaillfeadh sé í, dá luaithe a thuigeann sí an scéal?

Chaill, ach tháinig ar ais. Agus nárbh iadsan an bheirt a bhí oilte go maith i ndíol na mbréagshaothair ealaíne dóibh siúd ar lagchoinsias agus ar farasbarr airgid.

Irving, i dteannta le Sydney anois (le client, mar mhíniú ar dhualfhoinse* (provenance) an phíosa – ‘It’s missing from Spain, let’s leave it at that’.

Ciú cliant nua (Bradley Cooper) – fear dea-chumtha le gruaig cas dá chuid féin aige. Cuirtear an cat ceart i measc colúr na lánúna. Gníomhaire diMaso (FBI), dáiríre, atá ann. Briseann seisean seift cham na beirte, agus cuireann iachall orthu camscéim ‘oifigiúil’ a chur i gcrích. Bheadh ardscileanna ár gcáirde anois mar eochair dó siúd chun ‘coiriúlacht na mbónaí mbána a sháinniú’. Seo Meiriceá 1978, Meiriceá an ré fhíréanta a bhris amach tar éis blianta caimiléireachta Nixon. Fear le misean is ea DiMaso. A sprioc? Méara Camden New Jersey – agus scata polaiteoirí eile a cheap DiMaso a bheith ar an bpócaíocht.

Scuab Éatrom an Stiúrthóra

Is éatrom, aiclí lionsa Russell ón tús. Scéal grinn aigneolaíoch atá déanta aige, scannán an chomhchaidrimh.

Titeann Sydney i ngrá le DiMaso - nó an dtiteann? – nuair a ’neosann Irving di nach féidir leis ‘deisceabal an passive-aggressive karati’ de mhnaoi atá aige (Jennifer Lawrence) a thréigint toisc nach rómhaith a bheadh sí in ann aire a thabhairt di féin. Ach in earnáil seo na scáileanna is an chur i gcéill, cé tá ag seiftiú, cé nach bhfuil; cad tá fíor, cad tá bréagach? Cá bhfios dúinn na freagraí, agus an cuma le héinne na ceisteanna sa chéad dul síos?

In ainneoin ghnás an genre agus clisteacht an uisce faoi thalamh, ní thiomáintear ‘American Hustle’ tríothu siúd a imirt orainn - an rud is annamh is iontach. Is í macántacht na scríbhneoireachta agus scuab éatrom an stiúrthóra a thiomáineann an scéal seo. Greanndráma a chaitheann fíorsholas ar indreach casta aigneolaíoch an duine, scannán den scoth.

Muna bhfeiceann tú ach an dá scannán i mbliana, bíodh seo ar an dara ceann. Ní fhéadfainn frithnimh níos fearr a mholadh dóibh siúd atá ag iarraidh teacht chucu féin arís tar éis smísteáil mhothálach príomhscannán na bliana ,‘12 Years a Slave’, ábhar coganta ‘Kino’ na míosa seo caite.