RANNÓG NA bhFOGHLAIMEOIRÍ/TAISCE FOCAL
Taisce Focal
Gordon McCoy, Gordon McCoy, Róise Ní Bhaoill Róise Bhaoill

Sa tsraith seo, cuireann Róise Bhaoill agus Gordon McCoy cora cainte agus focail i láthair atá le fáil sa Ghaeltacht ach nach mbeadh ar eolas ag mórán de lucht foghlamtha na Gaeilge. Díríonn siad ar théama faoi leith gach . An mhí seo: stór focal ag baint le hobair agus le cócaireacht.

Bhí Antóin ar gor bhí Sorcha ag teacht dtigh s’aigesean anocht choinne dinnéir. Bhí ar a tóir le míonna anois agus bheadh anseo anocht. thug faoi deara ariamh cad é chomh salach agus a bhí an t-árasán seo. raibh faill suí seasamh aige ó mhaidin. Thosaigh ar an chisteanach bhí a fhios aige mura dtabharfadh aghaidh air sin ar tús nach mbeadh uchtach aige dul ina ceann tráthnóna.

Cén dóigh an dtiocfadh le duine ar bith a bheith beo mar seo?” arsa seisean leis féin agus é ag caitheamh amach pionta bainne a bhí ramhar.

Ba bheag nach dtáinig a raibh ina ghoile aniar nuair a chonaic an píosa feola a bhí folaithe ag cúl an chuisneora, ann ach go raibh beo. Bhí cúpla iógart ann fosta a bhí géar ar an tiontó. Chuir sin tuilleadh samhnais ar Antóin.

Thug a aird ar an phrios anois. Bhí arán a raibh coincleach air ansin agus bhí fás ar na bonnógaí milse fosta. Bhí ag dúil go mbeadh na prátaí i gceart raibh uaidh tuilleadh a cheannacht, ach bhí bachlógaí ar na sceidíní a bhí fágtha agus bhí siad righin seargaithe.

Beidh orm tuilleadh a cheannacht don dinnéar anocht más sin mar ,” ar seisean leis féin. Nuair a cuireadh a raibh aois cait aige bealach an gharraí thosaigh an glanadh.

Mura mbeifeá faicheallach bhrisfeá do mhuineál ar urlár na cisteanaí, bhí chomh sleamhain sin. Bheadh sciúradh maith de dhíth ar an urlár chéanna ach chaithfeadh é a scuabadh ar tús. Scuab Antóin thart an t-urlár ag déanamh cinnte go bhfuair isteach go maith sna coirnéil uilig. Char maith do bhabhdáin ar bith a bheith á nochtadh féin anocht. Chruinnigh thart an salachar agus chuir sa bhosca bruscair ansin é.

Chuir síos an citeal bhí a fhios aige go mbeadh uisce breá te de dhíth air. Nuair a ghoil an citeal líon mias leis an uisce galach. Le cois an uisce, bhí seanbhratóg aige agus ó tharla nach bhfeicfeadh Críostaí beo é, péire miotóg rubair fosta. raibh fonn ar bith air a bheith ar maos go caol na láimhe san uisce lofa a d’fhágfadh an t-urlár sin ina dhiaidh. Chuaigh síos ar a dhá ghlúin agus thug faoi. Ach is cuma cén chuimilt a thug don urlár raibh ag déanamh difir don tsalachar.

Níl seo ag déanamh maith,” arsa seisean leis féin agus chuaigh a chuardach scuab sciúrtha. Bhí ceann istigh sa phrios faoin doirteal. “Sin an fear a dhéanfas an gníomh,” arsa Antóin. Chuir a dhroim leis an obair an iarraidh seo agus fán am a bhí réidh aithneofá an t-urlár.

Thit a chroí nuair an d’oscail doras an tseomra suite. Bheadh a chuid aige an seomra seo a chur in ord agus in eagar. Bhí páipéir nuachta agus irisí ag éirí thuas air, ann ach go dtiocfaí an t-urlár a fheicéail. Bhí an tine lán luatha níor cuireadh amach iad lena chuimhne. Tharraing siar na cuirtíní chomh fada is a thiocfadh leis le tuilleadh solais a ligean isteach. Thug sin chun solais an stúr uilig a bhí ina luí ar leic na fuinneoige.

Cad chuige nár mhol bialann?” arsa Antóin leis féin. “Níl deireadh leis an ghlanadh seo.”

Ach raibh a dhath fána choinne ach coinnéail leis. Chruinnigh thart na páipéir agus na hirisí. Chaith amach na rudaí nach raibh de dhíth air agus chuir moll mór eile acu i bhfolach ar chúl na cathaoireach móire. raibh a leithéid de rud sa teach agus folúsghlantóir agus d’fhág sin é i gceann na scuaibe arís. Faoin am a bhí an seomra sin glanta aige bhí an droim síos leis agus bhí ag tabhairt buíochais do Dhia nach raibh dualgas ghlanadh an leithris airsean. Go bhfóire Dia ar an a raibh sin roimhe.

Bhí chomh tuirseach sin anois go dtiocfadh leis a sheacht sáith codlata a dhéanamh. Bhí Antóin marbh tuirseach agus bheifeá ina dhiaidh sin air agus an oibre a bhí istigh aige. raibh a dhath fána choinne ach cupa deas tae agus scíste beag. Líon an citeal arís. Chuir amach cupa agus pláta brioscaí. Nuair a bhí ar an tae a dhoirteadh isteach chonaic an cháirt mhillteanach a bhí ar an chupa. “Och, dhéanfaidh gnaithe domhsa,” ar , “ach caithfear á ghlanadh sula dtiocfaidh féin.” Dhéanfadh Antóin sin chomh luath géar agus bhí an tae ólta aige.

Bhí choinne prátaí úra a dhéanamh do Shorcha - prátaí, cearc rósta agus glasraí de chineál inteacht. Ach mar a chonaic agus é ag glanadh an phriosa, raibh de locht ar na prátaí úra ach nach dtiocfaí iad a choinneáil rófhada. Ach raibh am dhul chun an tsiopa anois. Chaithfí athrú a dhéanamh ar an bhiachlár mar sin. Go hádhúil, bhí neart pasta sa phrios agus dhéanfadh anlann de shórt inteacht a d’fhóirfeadh don chearc.

Cinnte le Dia, beidh dúil aici ansin,” arsa Antóin leis féin.

Bhí cáca seacláide ceannaithe aige don iarbhéile bhí a fhios aige go raibh iomrá an bhéil mhilis ar na cailíní. Léim an croí ina ucht. “Cad é más feoilséantóir í? Níor chuir ceist fiú. Nár aifrí Dia orm é - dheamhan a miste liom.”

Rinne suas a intinn go rósadh an chearc i scilléad léi féin agus go ndéanfadh an t-anlann i gceann eile. Chuirfeadh deireadh ar an tábla agus a chead aici a bealach féin a dhéanamh.

Rinne an béile agus bhí an tábla déanta suas go deas aige. Chuir éadach tábla lín air, buidéal agus coinneal dhearg ann, agus ceann eile a raibh cúpla bláth sáite ann. Bhí breá sásta leis féin. Chuala clog an dorais ar dheich mbomaite go dtí’n hocht.

luath,” ar seisean. “Is mór an gar go bhfuil réidh, sin a dtig liom a .”

Idir an tábla agus an doras bhuail taom millteanach faitís Antóin agus ann ach go dtiocfadh leis a lámh a chur le murlán an dorais.

Cad é faoi Dhia a thug orm seo a dhéanamh?” ar seisean. “Cad é a déarfaidh léi?”

Róise Bhaoill agus Gordon McCoy ag obair le hIontaobhas ULTACH i mBéal Feirste.

RSS FREAGRAÍ NA LÉITHEOIRÍ  

© Oideas Gael, 2010. Cosc ar chóipeáil. Ní gá go mbeadh na tuairimí a nochtar i mBeo! ar aon dul le tuairimí na bhfoilsitheoirí. Suíomh cóirithe ag MBM. Úsáidtear grafaicí de chuid Fam Fam Fam agus Wikimedia Commons ar an láithreán seo.