RANNÓG NA bhFOGHLAIMEOIRÍ/TAISCE FOCAL
Taisce Focal
Róise Ní Bhaoill, Róise Bhaoill, Gordon McCoy Gordon McCoy

Sa tsraith seo, cuireann Róise Bhaoill agus Gordon McCoy cora cainte agus focail i láthair atá le fáil sa Ghaeltacht ach nach mbeadh ar eolas ag mórán de lucht foghlamtha na Gaeilge. Díríonn siad ar théama faoi leith gach . An mhí seo: foréigean i gcaidreamh.

Íomhá
© Seán Ó Domhnaill

Bhí Sue ina suí ag tábla na cistine anois agus gan corraí aisti. thiocfadh léi a fhad is a bhí ina suí ansin, ach thug creatha fuachta uirthi bogadh sa deireadh. Rinne iarraidh éirí ach chomh luath agus a fuair a cos a chur fúithi bhuail an phian í. Caithfidh go raibh bodhar ag an eagla níor mhothaigh pian ar bith go dtí sin. Shín síos a lámh agus mhothaigh thart mheall a coise deise. Bhí cnapán leathan íseal ag éirí uirthi. D’amharc síos, agus nach raibh geal i gceart, bhí an fhuil bhrúite ag taispeáint faoin chraiceann cheana féin. Dhruid a cuid súl. Níor chaoin deoir. Bhí a fhios aici ligfeadh a racht anois go gcaoinfeadh uisce a cinn. bheadh ceansú uirthi.

mhéad uair anois ar fhág lorg a láimhe uirthi? raibh an ball mór dúghorm a d’fhág ar a sciathán arú aréir ach anois ag éirí buí. Sin mar a bhí le bliain anois - bhí idir ghoin is chneasú i rith an ama. ligfeadh an eagla di déanamh ar an scáthán ag Dia a bheadh a fhios cén dochar a bhí déanta aige haghaidh. mbeadh rófheiceálach bheadh ábalta an teach a fhágáil go mbeadh cneasaithe.

Nach holc mar a chruthaigh an saol agam,” arsa Sue léi féin. Leis sin tháinig samhail na hoíche aréir chuici mar a bheadh buille ann. Bhí Louis mall mar ba dhual . Bhí a fhios ag Sue gur fhéad a bheith ar a coimheád ann ach go dtug an doras leis ar a bhealach isteach. Níor dhúirt focal ach suí ag barr an tábla agus amharc síos san áit ar mheas gur cheart dona dhinnéar a bheith. Chuir Sue a chuid roimhe chomh gasta agus a thiocfadh léi d’aithin an rabharta feirge a bhí ag éirí air. Thug amharc amháin ar an phláta agus bhuail thall ar an bhall é. Réab an trup an ciúnas. Chúlaigh Sue go raibh a droim leis an bhalla.

Cad é faoi Dhia atá contráilte anocht?” arsa sise léi féin. “Rófhuar, róthe, ró-righin, cad é?”

go raibh a fhios ag Sue go maith go dtarraingeodh faobhar a theanga uirthi, níos measa, dúirt Nach maith leat é?”

D’éirigh ina sheasamh, chuir a dhá lámh faoin tábla agus d’fhág béal faoi é. Rinne uirthi. Bhí coinnle ar a shúile. Thug léim amháin agus bheir ar a léine agus chuach suas ina dhorn í mar a bheadh seanchifleog ann. Bhí a dhorn dingthe isteach faoin sceadmán aici. Bhí iongan a ordóige ag gearradh a poll slogaidh. Bhí plúchta ag boladh an ólacháin. Thosaigh ag cur thairis an tseanliodáin chéanna: “Cad é a d’fhág agam ? Slúiste gan úsáid. Uascán nach dtig léi fiú greim a dhéanamh réidh ...”

Leis an lámh eile bhuail dorn uirthi a d’fhág sínte í. Rinne ceirtlín di féin lena cosaint ar an rud a bhí ag teacht. Thug fúithi ansin lena bhróg, fána másaí, fán droim, fána sciatháin.

Caoin a striapaigh, caoin. Cad é a d’fhág ughaim agat orm?ar seisean. “Bhéarfaidh mise ábhar do chaointe duit.”

Níor bhog Sue. Bhí a racht thairis anois agus mbeadh an t-ádh uirthi theithfeadh anois agus thitfeadh ina chnap codlata ar an tolg béal dorais. Sin go díreach an rud a rinne . Nuair a fuair Sue deis ar a hanáil chuir an tábla ina cheart agus tharraing chuici cathaoir, agus sin mar a fágadh í go béal maidine.

Bheadh isteach bomaite ar bith anois ag plásaíocht agus ag líodóireacht thart uirthi. Bheadh , mar is gnách, ag iarraidh maithiúnais, ag nach raibh a fhios aige cad é a tháinig air. Ag impí. Bheadh ag , mar a dúirt míle uair roimhe, nach ndéanfadh arís é. Sin mar a bhíodh i gcónaí nuair a bhí a racht ligthe, sin go dtí an chéad iarraidh eile. Ach taobh thiar de sin uilig bheadh ina luí istigh udaí agus é cinnte gurbh ise údar gach oilc, nach n-ólfadh deoir mbeadhbean mhaithaige.

Ar mhaithe leis an tsuaimhneas rinne suas leis ach fhágfadh a lorg arís uirthi. Bhí a rás rite anois. Bhí a fhios aici sa deireadh nach dtiocfadh athrú ar an scéal. bheadh sa tseal beag suaimhnis seo ach cneasú thar ghoimh.

Róise Bhaoill agus Gordon McCoy ag obair le hIontaobhas ULTACH i mBéal Feirste.

Léaráid: Seán Ó Domhnaill (www.seanod.net).

RSS FREAGRAÍ NA LÉITHEOIRÍ  

© Oideas Gael, 2010. Cosc ar chóipeáil. Ní gá go mbeadh na tuairimí a nochtar i mBeo! ar aon dul le tuairimí na bhfoilsitheoirí. Suíomh cóirithe ag MBM. Úsáidtear grafaicí de chuid Fam Fam Fam agus Wikimedia Commons ar an láithreán seo.