Tháinig taispeántas suntasach de chuid an ealaíontóra Iodálaigh Francesco Clemente chuig Áras Nua-Ealaíne na hÉireann le gairid. Is é seo an chéad mhórthaispeántas dá chuid a bhí le feiceáil riamh anseo, agus tá breis is 60 píosa ann i meáin dhifriúla. Tá cuid acu nach bhfacthas go poiblí roimhe seo.

Leanann an taispéantas seo an t-amharc siar mór a bhí aige sa Guggenheim i Nua-Eabhrac i 1999.

As Napoli ó dhúchas é Clemente agus tháinig sé chun cinn ar dtús sna seachtóidí i ndiaidh dó droim láimhe a thabhairt don ailtireacht, a raibh sé ag déanamh staidéir uirthi sa Róimh, le díriú isteach ar an phéintéireacht agus ar an fhilíocht. Bhain sé clú amach dó féin mar ealaíontóir coincheapúil ach, nuair a thosaigh sé ag obair leis an ghrúpa ealaíne Iodálach Trasavantguardia, tharraing sé aird idirnáisiúnta air féin.

Faigheann Clemente a chuid ionspioráide ó fhoinsí éagsúla, cinn chultúrtha ina measc agus stileanna difriúla, chun a chuid saothar a chruthú. Chaith sé riar maith ama ag taisteal san Eoraip, sa Chairib, san Éigipt, sa tSeapáin agus i Meicsiceo Nua. Chuaigh an léargas a fuair sé ar na cultúir dhifriúla seo i bhfeidhm ar a chuid péintéireachta agus chuidigh leis saoirse a bhaint amach ó thaobh stíle de. Áit eile atá go fóill lárnach ina shaol ó thaobh inspioráide de ná an Ind, áit a thosaigh sé a thaiscéaladh i 1973 agus a ndeachaigh a cultúr agus a fealsúnacht go mór i gcion air.

Tá sé deacair cur síos cuimsitheach ach simplí a dhéanamh ar shaothar Clemente. Tá cosúlachtaí le feiceáil ina shaothar leis na hOsrealaithe, ach is ar an dromchla amháin atá sé seo. Is é an rud a dúirt Lisa Dennison, coimeádaí a thaispeántais sa Guggenheim faoi ná: “At the core of his (Clemente’s) thought is the notion that there is no single truth but many truths.”

Ní ealaíontóir foirmeálta é Clemente agus úsáideann sé réimse leathan meán, ina measc pastail, uiscedhath, líníochtaí dúigh, freascónna, ola agus an dealbhóireacht chun a chuid smaointe a nochtadh. Tá a chuid ealaíne coincheapúil ach tá scéal ag baint léi chomh maith; dá bharr sin, tá cosúlachtaí idir é féin agus ealaíontóirí eile ar nós Andy Warhol, Cy Twombly, agus Joseph Beuys.

Chruthaíonn Clemente atmaisfear físiúil agus meitifisiciúil trí úsáid a bhaint as dathanna ar bhealach neamhréalaíoch. Díríonn sé isteach ar rudaí coitianta chun meon intinne a chur in iúl agus, ag an am céanna, tá leideanna meafaracha iontu, mar shampla, eochracha, saighde, crainn, ainmhithe, baill ghnéis, tithe, torthaí, agus mar sin de. Tá a shaothar lán tagairtí don bhás agus don anghrá agus, in ainneoin iad a bheith léirithe le lámh churámach fhineálta, is minic a bhíonn an íomhá chríochnaithe foréigneach - bíonn géaga lúbtha le feiceáil, cuir i gcás, nó coirp scriosta, i bpian. Ní domhan idéalach atá le feiceáil anseo ach domhan atá lán iontas agus bróin.

Admhaíonn Clemente go bhfuil débhríocht ag baint lena shaothar agus go bhfuil tionchar ag an fhilíocht agus ag an litríocht air, go háirithe Joyce agus Pound.

“What these writers do that interests me very much,” a deir sé, “is to use a collection of arbitary choices to create a field of meaning ... they create a constellation of familiar qualities that have an unfamiliar meaning.”

Is fíor go bhfuil saothar Clemente mar a bheadh filíocht fhísíúil ann, ina bhfuil domhan mistiúil scáthach cruthaithe aige. Tá sé deacair ciall a bhaint as na híomhánna agus, dá bhrí sin, fanann siad do-ghafa.

Críochnóidh an taispeántas seo ar an 25 Aibreán agus rachaidh sé ar aghaidh go dtí an Reykjavik Art Museum i mí na Bealtaine.

Is as Doire ó dhúchas í Ciara Nic Gabhann ach tá sí ina cónaí i mBaile Átha Cliath anois, áit a bhfuil sí ag obair mar mhúinteoir ealaíne.