Ainmhithe picilthe, leapacha neamhchóirithe, cac eilifinte, spásanna bána agus solas lom iontu … An bhfuil rud ar bith fágtha amuigh ansin i saol na healaíne chun scannal a chur orainn nó an bhfuil ár sáith feicthe againn?

Tá am Dhuais Turner tagtha arís agus an rírá agus ruaille buaille a théann leis. Na criticeoirí, na polaiteoirí agus an pobal scoilte ar an cheist seo: an taispeántas fiúntach ealaíne é seo nó an sorcas faiseanta é? An bhfuil rud ar bith fágtha le rá ag an ealaín chomhaimseartha? An gcaithfidh an ealaín geit a bhaint asainn nó déistin a chur orainn chun ár n-aird a tharraingt?

Tá an criticeoir agus láithreoir ealaíne Matthew Collings den tuairim go bhfuil an ealaín chomhaimseartha seafóideach. Síleann sé go bhfuil barraíocht béime ar an ealaín a bheith faiseanta ach ní hionann sin is a rá, dar leis, go bhfuil doimhneacht nó fiúntas ag baint léi. “Art is successful as a leisure activity,” a deir sé. Chuir sé síos ar roinnt de na YBAs (Young British Artists) mar bhómáin nach léann dadaí agus atá leamh mar dhaoine!

Speisiúil go leor, bhí smaointe a bhí ag teacht le cuid Collings ag Jake Chapman, ealaíontóir atá, in éineacht lena dheartháir Dinos, san iomaíocht do Dhuais Turner. Dúirt an leath amháin seo de na Brothers Grim (an leasainm atá ar na deartháireacha) in agallamh le déanaí go raibh na YBAs mar chuid de ghlúin a bhí tógtha leis an chlú agus a bhain úsáid as an ealaín lena gcuid egos féin a shásamh.

Bhí sé nimhneach go leor fosta ag caint faoi na pátrúin, ag rá go raibh Charles Saatchi agus an Tate Modern ag díriú isteach ar “an lowest common denominator” agus go raibh an chontúirt ann go mbeadh drochthionchar aige sin ar fhorbairt na healaíne.

“B’fhearr liom dul chuig Alton Towers [theme park] ná daoine a fheiceáil ag brú a mbealach suas staighre beo (sa Tate Modern) chun amharc ar ealaín gan machnamh ceart a dhéanamh uirthi.”

Is ráiteas rud beag sotalach é seo nuair a chuireann tú san áireamh gurbh é Charles Saatchi a cheannaigh suiteáil de chuid na ndeartháireacha ar £500,000 darbh ainm Hell, agus a rinne iad a tharrtháil ón bhochtanas agus ón easpa aitheantais nuair a bhí siad ag dul i mbun oibre ar dtús.

Tús

Cuireadh tús le Taispeántas Turner chóir a bheith 20 bliain ó shin agus, go híorónta, ainmníodh é as duine de na péintéirí móra Sasanacha, JMW Turner. Rinneadh athsheoladh air i 1991 agus cuireadh teorainn aoise (50 bliain) i bhfeidhm i gcás na n-ainmnitheach. Thiocfadh leat a rá gur ag an am sin a tháinig an taispeántas, mar atá sé anois, chun cinn.

Is é an dealbhóir Anthony Gormley an buaitear is sine go dtí seo - bhí sé daichead is a ceathair nuair a bhuaigh sé an duais i 1994. Taobh amuigh de Gillian Wearing (34), bhí an t-ochtar ealaíontóirí eile faoi thríocha bliain d’aois nuair a bhain siad an duais. Cén cineál ráitis é seo? Nach bhfuil seans ag aon duine seachas ealaíontóirí óga ardaidhmeannacha agus *cool *an duais a bhaint? Nach gcuirfeadh sé *Pop Idol *i gcuimhne duit ar bhealach?

Dúirt an fear teoirice mór le rá Clement Greenberg nár tháinig rud ar bith seachas *pop *chun cinn i ndiaidh 1960, is é sin le rá go raibh an bhéim ón am sin ar aghaidh ar ábhair fhánacha. (Tá leagáid Andy Warhol beo beathach is cosúil.) Tháinig ré an tomhaltóra, agus leis sin tháinig forbairt agus fás ar na meáin chumarsáide agus fuair siad tús áite i saol na healaíne. An é gurb í an ghrianghrafadóireacht, an scannánaíocht, egos móra, scannail agus an fhógraíocht pailéad an ealaíontóra chomhaimseartha anois?

Is iad Les Infants Terribles - na deartháireatha Chapman - an bheirt a mheasann na geallghlacadóirí a bhuafaidh an duais £20,000. Deir na healaíontóirí féin go bhfuil brí mhorálta lena saothar, dar teideal Death, ina bhfuil dhá bhábóg phlaisteacha (an cineál a shéideann tú suas) múnlaithe i gcré-umha acu agus léirithe ag déanamh Soixante-Neuf. Deir an bheirt gur cinéal báis atá sa ghníomh seo mar nach féidir le giniúint ar bith a theacht as.

Sa phríomhphíosa, Sex, tá suiteáil fhantaiseach, ghotach, uafásach cruthaithe acu, a bhfuil tagairt i gceist inti do shaothar Goya agus sraith a rinne sé ar uafáis an chogaidh. Tá corp ciorraithe le feiceáil, é greamaithe le tairní do chrann agus luchóga agus cruimheanna ag ithe na feola agus ag fágáil na gcnámh glan.

Tá an potaire trasghléasach Grayson Perry sa dara háit, ag 2/1, i measc na ngeallghlacadóirí, lena photaí dírbheathaisnéiseacha. Deir sé gur faoin fhoréigean comónta a tharlaíonn sna bruachbhailte atá a shaothar. Is é an teideal atá ar vása amháin dá chuid ná We’ve found the body of your son. Tá an gúna a chaitheann a *alter-ego *Claire mar chuid den taispeántas chomh maith.

Bhí Willie Doherty ainmnithe i 1994 don duais ach ba é Anthony Gormley a bhain í an bhliain sin. Is é *Re-run *an teideal atá ar an phíosa scannáin atá curtha isteach ag Doherty i mbliana. Ar scáileán amháin tá fear le feiceáil ag rith uainn trasna Dhroichead Craigavon i nDoire, agus ar scáileán eile tá sé le feiceáil ag rith inár dtreo. Is píosa é atá lán drochthuair agus mothúchán.

Úsáideann Anya Gallacio as Glaschú an t-úll mar mheafar don mhian, don chathú agus don mheath. Tá crann múnlaithe aici ina príomhphíosa agus slabhraí úll crochta air. Tá géaga crann torthaí maisithe aici le torthaí beaga gloine agus balla clúdaithe le *gerbera *- blath gan bholadh - le feiceáil ina taispeántas chomh maith.

Fógrófar an buaitear ar an 7 Nollaig. An fiú dul chuig an taispeántas? Dar le Matthew Collings go bhfuil sé níos tábhachtaí saol a fháil. Tá stiúrthóir Tate Britian, Stephen Deucher, den bharúil go bhfuil an seó seo ag pilleadh ar ais ar luachanna traidisiúnta agus dar le cuairteoir amháin chuig an taispeántas go bhfuil sé i ngrá le Claire, *alter-ego *Grayson Perry.

Is as Doire ó dhúchas í Ciara Nic Gabhann ach tá sí ina cónaí i mBaile Átha Cliath anois, áit a bhfuil sí ag obair mar mhúinteoir ealaíne.