Féachann foilsitheoir Beo!, Liam Ó Cuinneagáin, siar ar na chéad chúig bliana den iris.
Cúig bliana slánaithe ag Beo! Ní chreidim é. Tá an focal serendipity ar cheann de na focail Bhéarla is fearr liom féin agus focal maith atá ann le húsáid i gcomhthéacs an tionscadail áirithe seo.
Chaith mise na blianta fada ag teagasc Gaeilge do dhaoine fásta as chuile chearn den domhan agus, leoga, as Éirinn fosta. Ceann de na rudaí a chuir isteach orm i gcónaí, nuair a chonaic mé a ndúthracht agus a ndílseacht don teanga, ná nach raibh slite níb éifeachtaí acu le coinneáil i dteagmháil leis an Ghaeilge agus iad bailithe leo abhaile i ndiaidh cúrsa, baile a d’fhéadfadh bheith i Manchain nó i München, i Santa Barbara, Sydney nó Seattle.
Nuair a thosaigh forbairt an idirlín, bhí mé féin den tuairim gurbh é seo an bealach ab fhearr le tacaíocht a thabhairt do na foghlaimeoirí thar lear ach ní raibh an cur chuige nó an acmhainn agam le seirbhís mar seo a chur ar fáil.
Oíche amháin, agus mé ag scimeáil ar an idirlíon, chonaic mé teachtaireacht ó dhuine a bhí ag cur crosfhocal i dtoll a chéile d’fhoghlaimeoirí Gaeilge. Sheol mé ríomhphost chuige ag míniú dó go raibh sé ar intinn agam iris idirlín a fhoilsiú am éigin, agus ag fiafraí de an mbeadh sé toilteanach crosfhocail a chur ar fáil di. Fuair mé freagra ar ais uaidh láithreach bonn inar dhúirt sé go ndéanfadh seisean an iris a chur le chéile dom!
I dtrátha an ama chéanna, thosaigh grúpa againn ag smaoineamh ar iarratas a chur faoi bhráid Fhoras na Gaeilge don chonradh a bhí á thairiscint acu chun iris Ghaeilge a chur ar fáil go míosúil. Sheol muid an t-iarratas chucu ach chuir muid béim an-láidir ar úsáid an idirlín mar an meán. Tá an-chreidiúint ag dul d’fheidhmeannaigh agus do bhord an Fhorais mar gur léirigh siad spéis agus tacaíocht don mholadh agus, tar éis dúinn dul tríd an phróiseas a bhí leagtha síos, rinne siad an conradh a thairiscint dúinn.
Ba é fear na gcrosfhocal, Michal Boleslav Měchura, a rinne suíomh na hirise a dhearadh, mar aon leis an obair theicniúil ar fad a dhéanamh. Agus bhí sé toilteanach é seo go léir a dhéanamh ar bhonn deonach.
Ba shampla maith é seo de serendipity – an duine ceart san áit cheart, ag an am cheart!
Bhí caighdeán ard ag baint leis an tionscadal ón tús, maidir le dearadh agus leis an teicneolaíocht. Chuir muid romhainn caighdeán ard a bhaint amach fosta ó thaobh na heagarthóireachta de agus, ar ndóigh, scríbhneoireacht ilghnéitheach den scoth ar chur ar fáil do na léitheoirí.
An ghné is fearr den tionscadal, gan amhras, ná an deis a chuireann sé ar fáil do na léitheoirí ábhar úrnua a léamh gach mí ó pheann scríbhneoirí in Éirinn agus ar fud an domhain. Tá caoga míle duine ag léamh na hirise in aghaidh na míosa anois agus is minic a fheictear suas le cúig chéad á léamh ag aon am amháin. Tá altanna ón iris á n-úsáid mar ábhar teagaisc ag múinteoirí meánscoile agus ag lucht múinte na Gaeilge do dhaoine fásta, agus tá sleachta á n-úsáid i dtéacsleabhair agus i scrúduithe scoile ó thuaidh agus ó theas. Tá sé mar áis lárnach anois ag go leor múinteoirí agus foghlaimeoirí fásta.
Ba mhaith liom an deis seo a ghlacadh, agus muid cúig bliana ar an fhód, le mo bhuíochas a ghabháil le Michal, leis an eagarthóir Éamonn Ó Dónaill, leis an bhean theicniúil Cath Mhic Fhionnghaile, an cartúnaí Séan Ó Dónaill, agus na scríbhneoirí uilig, a bhfuil roinnt mhaith acu linn ón tús. Tá Beo! faoi chomaoin fosta ag Éamonn Ó hArgáin, ag Áine Seoighe agus acu siúd ar fad i bhForas na Gaeilge a raibh muid ag plé leo le cúig bliana anuas.
Agus, gan amhras, ba mhaith liom buíochas ó chroí a ghabháil libhse, na léitheoirí, in Éirinn agus ar fud an domhain. Tá súil agam go leanfaidh sibh oraibh ag léamh Beo! agus ag baint suilt as an iris sna blianta atá romhainn.
Beidh ceolchoirm speisialta ar siúl Dé Céadaoin, 10 Bealtaine sa Temple Bar Music Centre i mBaile Átha Cliath chun an chéad chúig bliana de Beo! a cheiliúradh.
Osclóidh na doirse ar 8.30 p.m. agus beidh an grúpa Na Fíréin i measc na n-aíonna. Cosnóidh na ticéid €8 agus €6 agus beidh siad le ceannach ag an doras.
Tá an cheolchoirm seo á reáchtáil i gcomhar le Gaelchultúr Teoranta. Tá níos mó eolais le fáil ach glaoch ar (01) 675-3658.