Anois, agus Oifig an Choimisinéara Teanga le caitheamh i dtraipisí, tá Balor den bharúil láidir gur peaca an-mhór é an gníomh suarach seo; ach nach bhfuil ann ach mionpheaca, i ndáiríre, i gcomórtas lena bhfuil curtha ina áit. Tá ceapachán úr déanta ag an Rialtas: Coimisinéir nua ceaptha cheana féin ag muintir Fhine Gael (.i. Fianna Fáil Leanúnach) agus Pháirtí an Locht Oraibhse le teacht i gcomharbas ar Sheáinín Uí Chuirreáin agus ar Oifig an Choimisinéara Teanga; mar atá Oifig an Choimisinéara Fiacla.

Tá Balor bocht brúite ag guí chun Chroim Dhuibh go bhfágfaidh Crom smidín céille de shórt éigin ag Enda Aoibhinn, agus go ndéanfaidh an Taoiseach an ceapachán seo a chur ar ceal. Tá a fhios ag an saol mór go bhfuil an tír seo i gcruachás, ach an aon leithscéal é sin le Coimisinéir Fiacla a cheapadh? Agus é ag iarraidh go mbeidh tuiscint níos fearr aige féin agus ag an phobal ar ról an Choimisinéara Fiacla, samhlaíodh do Bhalor nárbh fhearr rud a dhéanfadh sé ná agallamh eisiach a chur ar an duine seo nach bhfuil mórán cainte faoi, ná faoina oifig, i measc Ghaeil na hÉireann, ach go mbeidh an-chaint faoi go luath.

I seomra beag cúil ar an dara hurlár de theach beag bídeach i gcúlshráid bheag chúng shuarach i dTuaisceart lár na Cathrach Cois Life, a tháinig Balor ar an Choimisinéir Fiacla. Nuair a d’éirigh le Balor Biatach na Blonaige a cholainn chaomh a fháisceadh suas staighre cúng an teachín seo, agus trí dhoras caol na hoifige, ba bheag an spás a bhí fágtha sa seomra. Ach ba leor é don Choimisinéir. Bhí sé ina shuí taobh thiar de dheasc a bhí clúdaithe le bearta cáipéisí a raibh na focail FÓS LE FIOSRÚ scríofa orthu i mbloclitreacha móra i ndúch dearg. Ach, níos aistí fós ná méid na gcáipéisí, ná suarachas na háite, ná beagmhéid na oifige, ná fiú mionaíocht an Choimisinéara féin... bhí aghaidh fidil air, ar eagla go n-aithneodh duine ar bith é.

‘Suigh síos, a Bhaloir’ a dúirt sé.

‘Tá mé im’ shuí cheana féin,” a d’fhreagair Balor an Bligeard go grod leis an phúcóg.

Laoch an Bhéil Fhliuch agus an Bhéil Thirim

Níor tairgeadh greim le hithe ná braon le hól do Laoch na Litríochta, ach fágadh ansin ina shuí é mar a bheadh mála prátaí ann. Má shíl Balor gur fáilte fhuar dhoicheallach a fearadh roimhe, níor chuir sé as dó beag ná mór. Bhí sé réidh chun catha. Bhí na cruacheisteanna in ord agus in eagar ina intinn aige, agus níorbh fhada gur chuir sé an chéad cheann:

Balor: “Cad é mar atá tú, a Choimisinéir?”

Coimisinéir: “Réasúnta!”

Bhí Balor réidh dá leithéid, agus chuir sé an dara ceist sula raibh seans ag an Choimisinéir teacht chuige féin arís i ndiaidh an chéad chinn.

Balor: “An bhfuil tú réasúnta maith nó réasúnta olc?”

Coimisinéir: “Feck off, a Bhaloir! Nach maith atá a fhios agam cén fáth go bhfuil tú anseo, agus gur cuma sa tsioc leat mise a bheith réasúnta maith nó réasúnta olc nó réasúnta rud ar bith eile! Anois cuir do chuid ceisteanna agus feck off ar ais chuig do liarlóg chun mo chuid freagraí a chur i gcló!”

Ní mó ná sásta a bhí Balor le freagairt mar seo, ach níor baineadh fiú tuisle as.

Balor: “Tabhair dúinn cur síos ar do ról agus ar do chuid dualgas, más ea.”

Coimisinéir: “Mise an Coimisinéir Fiacla, agus baineann mo ról agus mo chuid dualgas le fiacla. Murab ionann agus an Coimisinéir Teanga a chaith a chuid ama ag lí agus ag leadhbadh, beidh rudaí eile ar fad ar siúl agamsa. Anois, tuigeann tú an rud a dhéanann fiacla, a Bhaloir? Sea, baineann siad greim amach as rudaí! Agus cognaíonn siad rudaí go dtí nach mbíonn mórán fágtha. Bhuel, is mar sin a bheas mise ag caitheamh le muintir na Gaeilge. Le blianta fada anois, tá an saol i ndiaidh a bheith róbhog agaibh – róbhog ar fad! Deontas dó seo agus deontas dó siúd! Bhuel, tá deireadh leis na deontais. Is ag fáil airgid ar ais do mo chuid máistrí sa Rialtas a bheas mise. Anois, thig leat an méid sin a chur in iúl do léitheoirí Beo Ar Éigean!”

Deontas nó Ainneontas, Sin Í an Cheist

Balor: “Cén áit a bhfaighidh tú an t-airgead ar ais? Tá a fhios ag madraí an bhaile nach bhfuil airgead ar bith ag muintir na Gaeilge.”

Coimisinéir: “Ó nach bhfuil? Ó nach bhfuil? Bhuel, tá i bhfad barraíocht airgid ag Oireachtas na Gaeilge, mar shampla. Nach ndeachaigh aon chéad caoga duine ó Oireachtas na Gaeilge go Ceanada le haghaidh Oireachtas an Oileáin Úir? Agus níl cuntas ar an airgead a fuair siad ó TG4 agus RTÉ Raidió na Gaeltachta as na cearta craolacháin ó Chill Airne. Agus ní haon rún é go bhfuair siad níos mó ná cúpla míle Euro ó Joe Ó Dónaill nuair a lig siad dó a bheith mar fhear an tí arís ag an damhsa ar an sean-nós – fear nach dtiocfadh leis damhsa a litriú, gan trácht ar é a dhéanamh. Fan go sáfaidh mise mo chuid fiacla isteach i bhfeoil bhog bhlonagach an Oireachtais! Beidh lucht amhránaíochta ar an sean-nós ag baint na bputóg as a chéile ar mhaithe le deich Euro mar chéad duais i gcomórtas Chorn Uí Riada.”

Balor: “Bhuel, b’fhéidir, agus ní móide; ach cé eile i saol na Gaeilge a bhfuil barraíocht airgid acu?

Coimisinéir: “Cad é faoi Fhoras na Gaeilge féin? Nach bhfuil bord nua le hainmniú acu? Agus nár gheall Fine Gael i rith fheachtas na toghchánaíochta nach líonfaidís boird le feidhmeannaigh nó le comhairleoirí dá gcuid féin? Agus cé leis ar líon siad an bord úr? Agus cén fáth go raibh feidhmeannaigh an dá pháirtí rialtais ag marú a cheile le bheith ar an bhord úr seo? Ar mhaithe le todhchaí na Gaeilge? Bhuel, nuair a bheas mise réidh leis an mhungailt a dhéanfaidh mo chuid fiacla ar chostais an bhoird áirithe sin, beidh na baill ag tabhairt leo cupán tae i mbuidéal chuig na cruinnithe – agus ceapaire cáise sa phóca chomh maith.

Balor: “Bhí mé ar tí ceist a chur ort faoin nuachtán seo agus faoi thodhchaí na n-iriseoirí, a Choimisinéir Fiacla; ach feictear dom go bhfuil mé imithe thar líon na bhfocal atá mé in ainm a scríobh; agus níor mhaith liom a bheith ag tuilleamh níos mó airgid ná mar atá tuillte agam, má thuigeann tú, a Choimisinéir? Agus ba mhaith liom a chur in iúl duit, a Choimisinéir, nach mise a dúirt nach raibh fiacail ar bith ina chab ag an Choimisinéir Fiacla.”