Féinfhoilsiú? Ní rabhas riamh róthógtha leis an tuairim ach tá beagnach scór leabhar féinfhoilsithe agam ar na mallaibh. Conas a tharla sé sin? N’fheadar.

Leabhair nuascríofa is ea cuid acu, eagráin nua nó eagráin mhéadaithe de leabhair a cuireadh i gcló cheana is ea a thuilleadh acu, idir Ghaeilge agus Bhéarla. An Dr. Mícheál Ó hAodha, Ollscoil Luimnigh, a bhí mar chomhairleoir agus mar eagarthóir agam san fhiontar seo.

I measc na dteideal féinfhoilsithe sin go léir, tá leabhar haiku leis an mBulgáireach, Petar Tchouhov. Is dóigh liom gurb é seo an chéad leabhar dátheangach, Gaeilge-Bulgáiris, a cuireadh ar fáil sa tír seo. Ní raibh spéis ag foilsitheoirí na Gaeilge ann, mar sin féinfhoilsiú leictreonach (leis an gcomhlacht Original Writing) an réiteach a bhí ar an scéal.

Taitníonn haiku Janak Sapkota liom, fear as Neipeal. An scéal céanna arís. Níl foilsitheoirí na Gaeilge róthógtha le haiku, is cosúil. Theastaigh uaim i gcás Sapkota go mbeadh Béarla agus Gaeilge sa leabhar. Ní thaitníonn an nós sin le mórán foilsitheoirí Gaeilge ach an oiread, cé gur nós seanbhunaithe i measc Ghaeil na hAlban é. Cad a bhí le déanamh? Féinfhoilsiú, cad eile.

I gcás Tchouhov agus Sapkota, d’iarras ar an Dr. Ó hAodha agallamh a chur orthu agus tá na hagallaimh Bhéarla sin mar aguisíní leis na leabhair haiku sin. Is maith ann iad mar agallaimh. Tá an-eolas iontu. Oscailt súile domsa ab ea an plé a bhí agam leis an mbeirt sin a bhfuil máistreacht bainte amach acu sa haiku. Murach deis an fhéinfhoilsithe a bheith agam, ní bheadh Tchouhov, Sapkota ná scata eile againn sa Ghaeilge.

Fiúntas le Foilsiú Fós

Tá go leor saineolaithe ar an bhfilíocht den tuairim láidir go bhfuil an Duais Nobel ar son na Litríochta tuillte ag file as Kerala na hIndia, K. Satchidanandan. An Mhailéalaimis a theanga dhúchais. Labhraíonn os cionn 30 milliún duine an teanga sin, ach chuirfinn geall nár chuala 99% de dhaltaí scoile na tíre seo trácht uirthi mar theanga. An mbeadh an ceart agam?

Réitigh Satchi (mar a thugtar air) leaganacha Béarla dá dhánta dom agus ba mhór ar fad an phribhléid dom Gaeilge a chur orthu. Tugann sé sárléargas dúinn san agallamh leis sa leabhar Rogha Dánta air féin mar fhile agus mar dhuine.

Chun go mbeadh meas ceart againn ar ár dteanga féin, caithfimid léarscáil chultúrtha den domhan a bheith againn. (An eol do dhaoine, cuir i gcás, go bhfuil a dteanga féin acu in Goa agus go raibh na Portaingéalaigh ar a ndícheall á scriosadh? Beidh mé ag iarraidh caidreamh liteartha leis an dream sin a neartú amach anseo le cúnamh Dé.)

Ar aon chuma, bhí an-áthas orm cóip dá rogha dánta i nGaeilge a bhronnadh ar an mórfhile K. Satchidanandan ag an bhféile filíochta Kritya, in Kerala, i mbliana.

Bhí úrscéal Béarla scríofa agam, úrscéal bleachtaireachta agus é suite i gCiarraí. My Head is Missing an teideal atá air. An scéal céanna arís, níor éirigh liom foilsitheoir a fháil dó nó na dreamanna a léirigh spéis ann, bheadh dhá bhliain ann sula mbeadh sé i gcló, adúradar. Dhá bhliain? Féinfhoilsiú mar sin! Tá an leabhar amuigh anois (cé nach bhfuil gléas a léite ceannaithe agam go fóill!) agus é tiomnaithe do Mhícheál Ó hAodha, an té a chuir ar bhóthar na féinfhoilsitheoireachta leictreonaí an chéad lá mé.