Comhairleoir Sinn Féineach a bhí i Pat McGeown. An t-aonú stailceoir déag a tugadh air mar gur ghlac sé páirt i stailc ocrais 1981, nuair a fuair deichniúr poblachtánach bás. Nuair a d’éag Joe McDonnell, ghlac Pat McGeown a áit. Bhí sé 43 lá ar stailc bia nuair a cuireadh deireadh leis an fheachtas le stádas polaitiúil a bhaint amach do chimí poblachtánacha.

Rinne an stailc an-damáiste dá shláinte. Tháinig galar croí ar McGeown, rud a chuir isteach air an chuid eile dá shaol, ach in ainneoin na heasláinte, toghadh é mar chomhairleoir ar Chomhairle Chathair Bhéal Feirste i 1989.

Fuair sé bás de thaom croí ar an 29 Meán Fómhair 1996. Bhí cruinniú de choiste na Comhairle le bheith ann an oíche sin ach dúirt feisire an DUP, Sammy Wilson le bunadh Shinn Féin go gcuirfi ar ceal é le go dtiocfadh leo ómós a thabhairt dá gcomrádaí. Luaím seo mar léiriú ar dhearcadh an DUP ar Shinn Féin. Ba é, agus is é go fóill, Sammy Wilson an namhaid is géire atá ag Sinn Féin i Halla Chathair Bhéal Feirste. Fear a labhraíonn go binbeach fá Chaitlicigh, agus fán chultúr Éireannach, an fear a dúirt gur teanga leipreachán a bhí sa Ghaeilge, a thug “leadbelly” ar Alex Maskey i ndiaidh do dhílseoirí é a scaoileadh sa bholg, an fear a dúirt gurb é Cumann Luthchleas Gael eite spóirt an IRA.

Is daoine daonna iad baill an DUP, lán contrárthachtaí agus coimhlintí inmheánacha fá cad is ceart agus cad is contráilte ann, ainneoin na híomhá a chuirtear chun tosaigh go bhfuil siad mar phictiúr Andy Warhol, ina gclóin ag Ian Paisley. Ar an teilifís an mhí seo caite, dúirt Gregory Campbell go raibh gach uile bhall den pháirtí ar aon intinn fá achan rud, íomhá scanrúil dá mbeadh sé fíor, ach níorbh fhíor do Ghregory.

Dúirt Willie Hay, a bhí mar Ard-Mhéara ar Dhoire lá den tsaol, go bhfeicfeadh sé an t-am nuair a thiocfadh le páirtí s’aige bheith ag comhoibriú le Sinn Féin. Measann poblachtánaigh gur ag iarraidh tuilleadh brú a chur orthu a bhí an tUasal Hay, ach tháinig freagra láithreach ó cheanncheathrú an pháirtí ag rá nach mbeadh comhoibriú idir iad féin agus Sinn Féin choíche.

Greim ag éirí lag

Tuairiscítear go gcaithfidh gach ráiteas a eisítear ar son an DUP dul fríd oifig lár an pháirtí. Ach ó tharla gur thug Hay an chaint, tchím féin é mar chomhartha go bhfuil greim *eminence grise *an pháirtí ag éirí lag. Le dul in aois Ian Paisley, níl sé le feiceáil nó le cluinstin oiread agus ba ghnách. Tá seo ag tabhairt spáis do bhaill an pháirtí “smaointiú os ard”. Má éiríonn leo an bhua a fháil ar an UUP - má bhíonn toghcháin ann i mí Áibreáin - beidh siad in áit nach raibh siad roimhe. In ionad a bheith ina shíorfhreasúra, gan ach an focal “No” ina bhfoclóir, beidh ar an DUP moltaí réadúla a chur chun tosaigh mar cheannairí an phobail aontachtaigh. Beidh air ceannaireacht dhearfach a thabhairt, eispearas nua don DUP, agus beidh air déileáil le Sinn Féin mar atá siad a dhéanamh i gcomhairlí fud fad na Sé Chontae.

Ní céim ró-mhór chun tosaigh é sin. Ainneoin shéanadh na bpoblachtánach, meastar go bhfuil siad ag ullmhú gníomh tógtha muiníne, gníomh críochnaithe le tuilleadh brú a chur ar Rialtas na Breataine maidir le “dímhíleatú”. Má bhíonn sé drámatúil mar ghníomh, b’fhéidir go dtiocfaidh tuar fá thairngreacht Hay. Ach níl aon fhianaise ann go bhfuil poblachtánaigh réidh lena leithéid de ghníomh a thionscnamh agus tá an oiread sin diúltachais i gcaint an DUP gur lú an seans, má bhí seans riamh ann, go ndéanfadh an IRA iarracht an DUP a mhealladh.

Ag an am chéanna, tá an UUP ag rith thart mar a bheadh sicín gan chloigeann ann. Níl an chuma ar Trimble go bhfuil fís dhearfach aige den bhealach chun tosaigh. Tá cuma thuirseach air. Ba é an masla a chaith an UUP ar an DUP ná gur éalaigh siad ón choimhlint le Sinn Féin agus gur sheas an UUP an fód sna cainteanna ilpháirtí as ar fáisceadh Comhaontú Aoine an Chéasta. Anois, tá Trimble agus a chomhghleacaithe ag seachaint cainteanna ag Stormont oiread agus is féidir, ag cuartú gach uile leithscéal le fanacht ar shiúl.

Ar a laghad beidh an dá Thaoiseach, Bertie Ahern agus Tony Blair, i mBéal Feirste ar an 12 Feabhra le fuinneamh a chur sa phróiseas. Ábhar suntais eile ná go bhfuil Martin McGuinness i Meiriceá fá choinne cainteanna le Richard Haass, Comhairleoir George W. Bush ar Éirinn. Beidh an tUasal Haass in Éirinn an mhí seo. Tá sé seo uilig ag éirí cosúil le choreography, nach bhfuil?

Is iriseoir leis an *Irish News i mBéal Feirste é Robert McMillen. Is as an chathair sin ó dhúchas é.*